صرافی غیر متمرکز چیست؟ ویدیوی معرفی بهترین صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال

همونطور که که می دونید، صرافی های ارز دیجیتال، اصلی ترین و معتبر ترین بستر برای انجام معاملات و خرید و فروش ارز دیجیتال هستن. معاملات اسپات، سرمایه گذاری و هولد کردن و همچنین معاملات مارجین و فیوچرز و .... عمدتا در بستر پلتفرم صرافی های ارز دیجیتال صورت می گیره. به طور معمول هر کسی که قصد فعالیت در بازار ارز های دیجیتال رو داره، باید در یک یا چند صرافی معتبر و مطمئن حساب کاربری داشته باشه. انتخاب صرافی مناسب بسیار مهمه چرا که ریسک های شما رو تا حد زیادی کاهش خواهد داد. ریسک هایی مثل کلاهبرداری صرافی یا احیانا تحریم یک سری کاربران خاص و..... . از اونجایی که کاربران ایرانی توسط امریکا تحریم شدن و متاسفانه خیلی از نهاد ها در دنیا از تحریم های امریکا پیروی می کنن، یک سری از صرافی های مثل صرافی معروف بایننس هم محدودیت هایی در ارائه خدمات به کاربران ایرانی اتخاذ کردن. در این مقاله قصد داریم یک راه حل جایگزین و کارآمد برای حل مشکل صرافی های متمرکز مثل بایننس ارائه بدیم و صرافی های غیر متمرکز رو بهتون معرفی کنیم و ببینیم اصلا یک صرافی غیر متمرکز چیست، و به طور کلی تفاوت صرافی متمرکز و غیر متمرکز در چیه. در پایان هم چند نمونه از صرافی های غیر متمرکز رو معرفی خواهیم کرد. برای کسب اطلاعات لازم در مورد مفهوم DEX یا همون صرافی های غیر متمرکز، این مقاله رو کامل و تا آخر بخونید و ویدیو آموزشی مربوط به این قسمت رو هم تماشا کنید.

پیشنهاد ما برای مطالعه: آموزش سواپ در تراست ولت و خرید شت کوین ها

صرافی غیر متمرکز چیست ؟

یک صرافی DEX یا غیر متمرکز (Decentralized Exchange) بستری برای انجام معاملات رمز ارزی به شکل مستقیم و بدون دخالت واسطه هستش. در یک صرافی غیر متمرکز هیچ‌ کس به دارایی کاربران دسترسی نداره و معاملات بدون دخالت شرکت ها و نهاد های متمرکز انجام می گیره. معروف ترین صرافی هایی که ما می شناسیم مثل بایننس، کوین بیس، کراکن و ..... بر خلاف ذات غیر متمرکز بلاکچین و ارز های دیجیتال، متاسفانه به شدت متمرکز هستن. این یعنی مدیریت مجموعه صرافی در دست یک فرد یا نهاد خاص هستش و این فرد یا نهاد تحت نفوذ و فشار دولت ها یا افراد خاص می تونه دارایی یک سری از کاربران رو مسدود کنه، محدودیت هایی بر حساب کاربری وضع کنه و مسائل دیگه. برای حل این مسئله که ماهیت عدم تمرکز رو در بلاکچین و ارز های دیجیتال به شدت زیر سوال میبره، صرافی های غیر متمرکز متولد شدن. این صرافی ها در چند وقت اخیر بسیار توسعه پیدا کردن و مورد توجه کاربران قرار گرفتن. این صرافی ها از این جهت برای ما ایرانی ها مهم هستن که ما کاربران ایرانی به خاطر تحریم ها، در کار کردن با صرافی ای متمرکز مثل بایننس، ریسک و دردسر های زیادی داریم و از این جهت صرافی های غیر متمرکز ارز دیجیتال می تونن این ریسک ها و دردسر ها رو تا حد قابل توجهی کاهش بدن. در ادامه مفهوم DEX یا صرافی غیر متمرکز رو بیشتر و تخصصی تر بررسی می کنیم.

مقاله پیشنهادی: صرافی ارز دیجیتال چیست؟

صرافی غیر متمرکز یا DEX ، پلتفرمی برای انجام معاملات به‌صورت غیر متمرکز هستش. این صرافی ها از بلاکچین و قرار داد های هوشمند (Smart Contracts) برای حذف واسطه ها و مدیریت پلتفرم استفاده می کنن. با صرافی های غیر متمرکز، کاربران می تونن بدون نیاز به واریز ارز به کیف پول صرافی ها، مستقیما از درون کیف پول خودشون معامله و خرید و فروش انجام بدن و این باعث میشه تا هیچ کس غیر از خود کاربر مدیریت و کنترلی روی دارایی هاش نداشته باشه و در نتیجه امکان مسدود سازی و حتی سرقت دارایی های یک کاربر منتفی هستش. در یک صرافی متمرکز، مسدود شدن دارایی ها و هک شدن کیف پول اصلی ترین و بزرگ ترین ریسک برای کاربران هستش. در صورتی که اگر برنامه نویسی قرار داد هوشمند یک صرافی غیر متمرکز بی نقص باشد، چنین ریسک هایی وجود نداره چرا که در معاملات صرافی های غیر متمرکز، ارز های دیجیتال مستقیما و بدون واسطه از کیف پول خود کاربر برداشته و واریز میشن. برای کار کردن در صرافی های غیر متمرکز نیازی به وارد کردن اطلاعات فردی و حتی احراز هویت نیست و تنها چیزی که لازمه اتصال کیف پول شخصی به صرافی هستش.

نحوه کار صرافی های غیر متمرکز چگونه است ؟ 

صرافی های غیر متمرکز عمدتا روی بلاکچین های آزاد و عمومی که قابلیت اجرای قرار داد های هوشمند رو دارن، ساخته میشن. بلاکچین اتریوم در حال حاضر بزرگ ترین میزبان صرافی های DEX یا غیر متمرکز هستش. برای درک بهتر شیوه کار صرافی های غیر متمرکز، قبل از هر چیز باید با مفهوم قرار داد های هوشمند آشنا بشیم. یک قرار داد هوشمند یا Smart Contract  نرم‌ افزار و مجموعه کدی هستش که در صورت وقوع شرایطی خاص، یک یا چند دستور خاص رو اجرا می‌کنه. این قرار داد روی بلاکچین پیاده ‌سازی میشه و توقف اون غیر ممکن هستش. شاخصه اصلی یک قرار داد هوشمند، اجرای قطعی اون هستش. در واقع چیزی که باعث تفاوت یک قرار داد معمولی با یک قرار داد هوشمند میشه اینه که در قرار داد هوشمند، هیچ‌ کس (حتی خود سازنده و طراح قرار داد هوشمند) نمی تونه مانع از اجرای دستورات قرار داد در صورت برقرار شدن شروط اجرای اون بشه و از همین رو برای اجرای اون نیاز نیست که به واسطه ‌های متمرکز اعتماد و اتکا داشته باشیم. با این وجود، وقتی‌که یک قرار داد هوشمند روی یک بلاکچین عمومی و آزاد مثل شبکه اتریوم اجرا بشه، دیگه توقف پذیر نیست و هیچ‌ کسی نمی تونه جلوی اجرای اون رو بگیره. با قرارداد های هوشمند می تونیم برنامه‌ ها و پروژه‌ هایی بسازیم که بدون هیچ‌ گونه واسطه‌ و توقف و وقفه تا ابد به فعالیت ادامه بدن. به این چنین برنامه هایی در اصطلاح برنامه های غیر متمرکز یا Dapp گفته میشه. به طور کلی در یک صرافی غیر متمرکز برای انجام یک معامله، فرآیند ها و مراحل زیر طی میشه :
1.    کاربر کیف پول شخصی خودش رو به صرافی متصل می کنه.
2.    سفارش خرید یا فروش رو ثبت می کنه.
3.    خریدار و یا فروشنده ای دیگه، سفارشی مطابق یا با هم پوشانی سفارش کاربر اول  ثبت می کنه.
4.    ارز ها و دارایی ها وارد قرار داد هوشمند میشن و در با دستورات قرار داد هوشمند این دو کاربر به هم مرتبط میشن و مبادله انجام میشه و در نهایت مبالغ به کیف پول هر دو طرف واریز میشه.
البته این نکته رو هم بگم که در بعضی از صرافی های غیر متمرکز پیشرفته تر، با استفاده از قرار داد های هوشمند استخر نقدینگی ایجاد میشه و کاربران می تونن دارایی خودشون رو در اختیار صرافی قرار بدن تا صرافی متناسب با اونا به نیاز ها و درخواست های سایر کاربران پاسخ بده. در این روش معمولا سود خوبی هم عاید مشارکت کنندگان در تشکیل استخر نقدینگی میشه.

معایب صرافی های غیر متمرکز 

با وجو اینکه صرافی های غیر متمرکز ویژگی هایی دارن که از خیلی جنبه ها برای کاربران و فعالان بازار رمز ارز ها حائز اهمیت هستش. ولی یک سری موارد هم هست در این صرافی ها که شاید بتونیم عیب در نظرشون بگیریم. برای مثال این صرافی ها خدمات امانت داری ارائه نمیدن و مالکیت دارایی بر عهده خود کاربران هستش، از همین رو بروز هر گونه خطا و اشتباه در در معامله و انتقال رمز ارز ها، جبران ناپذیر و غیر قابل برگشت خواهد بود. مورد دیگه که می تونیم به عنوان یک عیب به این صرافی ها نسبت بدیم در اینه که معمولا حجم معاملات و خرید و فروش ها در این صرافی ها پایینه. همین امر باعث شده تا بعضی کاربران، رغبتی به فعالیت در این صرافی ها نداشته باشن. البته این نکته رو هم باید بدونیم که در چند وقت اخیر تعداد کاربران این صرافی ها افزایش پیدا کرده و پیش بینی میشه که این روند همچنان ادامه دار هم باشه ولی فعلا تا رسیدن به حجم کاربری هم سطح صرافی های متمرکز فاصله داریم. مورد دیگر از چالش های کار با این صرافی ها، بحث مقیاس پذیری و سرعت کم تراکنش ها هستش. به علاوه اینکه در این صرافی ها، کاربران معمولا مجبورن تراکنش ها شون رو روی شبکه اتریوم انجام بدن و زمانی که شبکه شلوغ هستش، به طبع کارمزد ها هم بالاتر میره و این مسئله ممکنه خوش آمد خیلی از کاربران نباشه. از دیگر مشکلات این حوزه، عدم پشتیبانی چشم گیر از طیف رمز ارز های مختلف هستش. برای مثال در حال حاضر بیشتر صرافی ‌های غیر متمرکز روی شبکه اتریوم فعال هستن و فقط از تبدیل اتریوم و توکن ‌های مبتنی بر اتریوم یعنی توکن های ERC – 20 پشتیبانی می کنن. در صرافی های غیر متمرکز مثلا ارز دیجیتالی مثل تزوس (XTZ) رو نمی تونید معامله و خرید و فروش کنید. برای حل این مشکل، یک سری از صرافی های غیر متمرکز شروع کردن به فراهم کردن امکاناتی برای پشتیبانی از چند بلاکچین که حالا باید ببینیم در گذر زمان تا چه حد محقق خواهد شد.

معرفی چند نمونه از صرافی های غیر متمرکز معروف

با توجه به شرایط غیر متمرکز بودن و همچنین نداشتن محدودیت های صرافی های متمرکز، شاید خیلی از کاربران ایرانی بخوان که با این صرافی ها کار کنن و به قولی دغدغه و استرس کار کردن با صرافی های متمرکز مثل بایننس رو نداشته باشن. از همین رو چند نمونه از صرافی های DEX یا غیر متمرکز رو که از اعتبار خوبی در دنیای ارز های دیجیتال برخوردارن بهتون معرفی می کنیم و توضیحات اجمالی در موردش بهتون ارائه میدیم. در ویدیو آموزشی این بخش هم که در ابتدای صفحه دیدید، محیط کاربری این صرافی ها و نحوه اتصال کیف پول بهشون آموزش داده شده. خب بریم سراغ معرفی چند نمونه از این صرافی های غیر متمرکز.

صرافی یونی سواپ (Uni swap)

صرافی و سیستم مالی غیر متمرکز یونی سواپ (Uni swap) توسط شخصی به نام  هایدن آدامز (Hayden Adams) که یکی از  اعضای تیم توسعه رمز ارز اتریوم بوده، طراحی و ارائه شده. تیم پروژه اتریوم در گذشته بودجه ای در حدود صد هزار دلار به هایدن آدامز داد و آدامز با یک تیم ده نفره، صرافی یونی سواپ رو در سال 2018 راه اندازی کرد. این صرافی بر پایه بلاکچین اتریوم ساخته شده و در چند گام ساده می تونید اتریوم و توکن های ERC – 20 خودتون رو در بستر این صرافی معامله و خرید و فروش کنید. در مورد کارمزد (Fee) هم باید بگم که نرخ کارمزد در این صرافی 0.3 درصد هستش که با اتریوم و سایر توکن های ERC – 20 پرداخت میشه. برای نحوه خرید ارز از یونی سواپ در تراست ولت کلیک کنید.

صرافی سوشی سواپ (Sushi swap) 

صرافی سوشی سواپ هم همانند صرافی یونی سواپ از شبکه و بلاکچین اتریوم برای پیاده سازی بستر خودش استفاده می کنه. این صرافی از لحاظ ظاهر و محیط کاربری شباهت زیادی به یونی سواپ داره و کار کردن باهاش هم خیلی ساده و راحت هستش. کارمزد در این صرافی ها مثل یونی سواپ، 0.3 دردصد هستش.

ویدیوی پیشنهادی: آموزش صرافی سوشی سواپ

صرافی پنکیک سواپ (Pancake swap)

صرافی پنکیک سواپ، در سال 2020 و با هدف رقابت با صرافی ‌های غیر متمرکزی مثل صرافی یونی ‌سواپ و صرافی سوشی ‌سواپ، کار خودش رو آغاز کرد. بر خلاف یونی ‌سواپ و سوشی ‌سواپ که بر روی بلاکچین و شبکه اتریوم پیاده سازی شدن، صرافی پنکیک سواپ برای کم کردن ترافیک شبکه، روی شبکه هوشمند بایننس فعالیت می کنه. این صرافی یک توکن و ارز دیجیتال بومی هم داره که رمز ارز کیک با نماد Cake هستش. کارمزد در این صرافی 0.2 درصد هستش که از این مقدار 0.17 دردصد به تامین کنندگان نقدینگی و مابقی به صندوق پلتفرم اختصاص پیدا می کنه. این نکته رو هم بگم که کسایی که در این صرافی در تامین نقدینگی شرکت کنن توکن های LP رو دریافت می کنن که می تونن برای تخفیف در کارمزد ها ازش استفاده کنن.

صرافی دی وای دی اکس (dydx)

یکی دیگه از صرافی های غیر متمرکز که در چند وقت اخیر طرفدارای زیادی پیدا کرده، صرافی دی وای دی اکس هستش که در سال 2017 راه اندازی شده بود. این صرافی هم پروژه ای بود که روی شبکه و بلاکچین اتریوم پیاده سازی شد. این صرافی متن باز (Open Source) هستش یعنی همه می تونن به کد های نرم افزاریش دسترسی داشته باشن و اشکالاتش رو متوجه بشن. این صرافی امکاناتی مثل مارجین و فیوچرز رو هم پشتیبانی می کنه و یک پلتفرم وام دهی هم داره. این صرافی ها یک توکن بومی خودش ارائه داده که توکن dydx نام داره.

ویدیوی پیشنهادی:  آموزش صرافی dydx

سخن پایانی

صرافی های ارز دیجیتال اصلی ترین بستر معاملات و خرید و فروش ها رمز ارزی هستن. آشنایی با صرافی های مختلف، امکانات و شرایطی که دارن فاکتور هایی هستش که باید هر فعالی در بازار ارز های دیجیتال مد نظر داشته باشه. در این مقاله صرافی های غیر متمرکز رو به عنوان یک بستر و پلتفرم معاملاتی که محدودیت های صرافی های متمرکز رو ندارن، بررسی کردیم. صرافی های غیر متمرکز از این جهت که ما تحت تحریم هستیم و امکان داره که صرافی های متمرکز، دارایی هامون رو بلوکه کنن، بسیار مهم و حائز اهمیت هستن. کار کردن با صرافی های DEX یا غیر متمرکز بسیار ساده و راحت هستش و برای شروع کار فقط کافیه که کیف پول شخصی تون رو به پلتفرم صرافی متصل کنید. در ویدیو آموزشی نحوه اتصال صرافی به کیف پول براتون آموزش داده شده که خیلی ساده و راحت هم هستش. حتما این مقاله رو بخونید و ویدیو آموزشی رو هم ببینید تا مفهوم DEX و صرافی غیر متمرکز رو کامل متوجه بشید. نمونه هایی از صرافی های معتبر و محبوب که به شکل نا متمرکز فعالیت می کنن هم براتون معرفی شد. خلاصه امیدوارم که این مقاله و ویدیو آموزشی براتون مفید باشه و اگر سوالی هم داشتین در بخش نظرات مطرح کنین.