فناوری بلاک چین چیست و چه کاربردی دارد؟ به همراه ویدیو

بلاک چین یکی از جدیدترین سیستم هاییه که برای ثبت و ذخیره اطلاعات ساخته شده. البته تا قبل از اینکه فناوری ارزهای دیجیتال ابداع بشه، سیستم های متعدد دیگه ای برای این منظور وجود داشتن. اگه بخوایم از نظر عملکرد سیستم ها قبلی رو بررسی کنیم، دفاتر کل توزیع نزدیکترین سیستم به Blockchain بود. شباهت این دو سیستم به قدری زیاده که میتونیم بلاک چین رو به عنوان یه نسخه ی تکامل یافته از دفتر کل توزیع بدونیم. امروز قصد داریم بهتون توضیح بدیم که فناوری بلاک چین چیست و چه کاربردی دارد؟ همچنین تاریخچه و آینده بلاک چین رو با هم بررسی و در مورد جایگاه این شبکه تو زندگی روزمره صحبت میکنیم.

شبکه Blockchain چیست؟

کلمه بلاک چین از ترکیب دو واژه بلاک و چین بوجود اومده. بلاک یا Block به مجموعه ای از داده ها گفته میشه که در کنار هم قرار گرفتن. در زبان انگلیسی به زنجیر، چِین یا Chain گفته میشه. با این تفاسیر اگه بخوایم به زبان ساده بلاک چین رو معرفی کنیم، مجموعه ای از بلاک های اطلاعاتی هستش که به شکل زنجیروار بهم متصل شدن و یه زنجیره اطلاعاتی رو بوجود آوردن. جنس اطلاعاتی که روی هر بلاک چین ذخیره میشه با توجه به کاربرد بلاک چین و اون زنجیره، متفاوته. مثلا تو بلاک چین بیت کوین داده ها جزئیات تراکنش ها هستن.

بلاک چین سیستمی برای ثبت، گزارش و ذخیره اطلاعات است که به شکل یه دیتابیس عظیم طراحی شده. در بلاک چین مجموعه ای از اطلاعات به صورت الکترونیکی درمیان و تو سیستم های کامپیوتری ذخیره میشن. ویژگی که باعث منحصر به فرد شدن فناوری بلاک چین شده و اون رو از تکنولوژی های قبلی جدا کرده، روش ذخیره اطلاعات در این شبکه است. در واقع ساختار بلاک چین و نحوه ذخیره اطلاعات تو این شبکه رو میتونیم مهمترین تفاوت این فناوری با سیستم های قبلی ذخیره اطلاعات بدونیم. Blockchain به گونه¬ای طراحی شده که بعد از ذخیره اطلاعات، یه نسخه از اون به همه اعضای شبکه فرستاده میشه. به لطف همین ویژگی های بلاک چین، امکان دستکای تو اطلاعات ذخیره شده روی بلاک چین وجود نداره. (در ادامه بیشتر در این مورد توضیح میدیم.)

با این تفاسیر، شاید فکر کنین که بلاک چین یه تکنولوژی بنیادی و مستقل هستش که دانش اون به تازگی بوجود اومده؛ اما اینطور نیست. فناوری بلاک چین با ترکیب تکنولوژی هایی مثل رمزنگاری، فرآیند هش گذاری، توزیع جمعی داده ها و. . . بوجود اومده. این تکنولوژی ها تا قبل از Blockchain هم وجود داشتن ولی به این شکل در کنار هم قرار نگرفته بودن. در حال حاضر تو عصر تکنولوژی قرار گرفتیم و تو این دوره اطلاعات حرف اول رو میزنن. هر روز داده های بسیاری تو دنیای تکنولوژی بوجود میاد که باید به درستی ذخیره و ثبت بشن. بلاک چین تو این زمینه میتونه کمک زیادی رو به ما بکنه و بستر مناسبی برای ذخیره داده های مختلف بوجود بیاره. بعد از اینترنت، میتونیم تکنولوژی بلاک چین رو به عنوان یکی از برترین اختراعات بشر معرفی کنیم. به طور کلی میتونیم هدف بلاک چین رو غیر متمرکزسازی و از بین بردن واسطه ها بدونیم.

با توجه به مطالبی که تا به الان گفتیم، باید متوجه شده باشین که بلاک چین چیست و به چه علتی ساخته شده؟ با توجه به کاربرد های بسیار زیادی که این فناوری میتونه تو حوزه های مختلف داشته باشه، آموزش بلاک چین و آشنایی با این تکنولوژی یکی از مهمترین دانش هایی هستش که همه افراد باید اون رو کسب کنن. به همین منظور در ادامه بیشتر با این فناوری آشنا میشیم.

بررسی تاریخچه بلاک چین

بلاک چین یکی از جدیدترین تکنولوژی هایی هستش که به دست بشر ساخته شده. این فناوری با وجود عمر کوتاهش تونسته پیشرفت زیاد رو بکنه و در حال حاضر به یکی از جذاب ترین حوزه های تکنولوژی تبدیل بشه. اما برای اولین بار چه کسی بلاک چین را ساخت؟ تو این قسمت از مقاله Blockchain چیست؟ میخوایم در مورد تاریخچه این فناوری و نجوه بوجود اومدنش صحبت کنیم.

اولین بار تو سال 1982 میلادی، یه دانشمند علوم رایانه و رمزنگاری به اسم دیوید چام (David Chaum) پروتکل جدیدی رو برای ذخیره سازی اطلاعات ساخت. این پروتکل شباهت زیادی رو به بلاک چین داشت ولی ایراداتش باعث شد مورد توجه قرار نگیره. البته دیوید چام اولین نسخه از ارزهای دیجیتال رو با نام دیجی کش بوجود آورد که اون هم با شکست مواجه شد. بعد ها، تو سال 1991 استوارت هابر (Stuart Haber) و اسکات استورنتا (W. Scott Stornetta)، بلاک چین امروزی رو با استفاده از زنجیره ای از اطلاعات رمزنگاری شده بوجود آوردن. مهمترین مزیت تکنولوژی بلاک چین این هستش که اطلاعات رمزنگاری و بعد به همه اعضای شبکه فرستاده میشن.

تو سال 1998 میلادی، فردی به اسم نیک سابو (Nick Szabo) پروژه ای رو در تکمیل دیجی کش نظریه پردازی کرد. این پروژه که بیت گُلد نام داشت، هیچ وقت عملی نشد. در نهایت تو سال 2008 میلادی وایت پیپر بیت کوین توسط یه فرد یا گروه ناشناس به اسم ساتوشی ناکاموتو، منتشر شد. تو این مقاله از بلاک چین برای بوجود آوردن یه سیستم مالی غیر متمرکز استفاده شده بود. یک سال بعد ارز دیجیتال بیت کوین عرضه شد و به این ترتیب برای اولین بار از بلاک چین به عنوان دفاتر کل توزیع استفاده شد. 

در واقع تا قبل از اینکه بیت کوین بوجود بیاد، کاربرد چندان زیادی برای بلاک چین تعریف نشده بود. در حال حاضر Bitcoin و صنعت ارز دیجیتال موفق ترین نمونه های به کارگیری این تکنولوژی هستن. با وجود اینکه بیش از سی سال از ابداع فناوری بلاک چین میگذره، اما همچنان استفاده های چندان زیادی از این تکنولوژی نمیشه. البته تو سال 2014 فناوری بلاک چین، قابلیت های بیشتری رو پیدا کرد و علاوه بر ارزهای دیجیتال، برای ثبت سایر تراکنش های مالی و بین سازمانی مورد استفاده قرار گرفت. تو همین دوران بود که نسخه دوم بلاک چین که شامل برنامه های غیر متمرکز بود، بوجود اومدن. بلاک چین اتریوم بین نسخه های نسل دو، عملکرد بهتری رو داشت. به لطف این پلتفرم بود که برنامه های کامپیوتری وارد بلاک چین شدن.

مهمترین ویژگی های بلاک چین

تا اینجای مقاله سعی در معرفی بلاک چین با زبان ساده بهتون رو داشتیم. برای اینکه بیشتر با این تکنولوژی آشنا بشیم، بهتره برخی از ویژگی های بلاک چین رو با هم بررسی کنیم.

1.    امنیت:

بلاک چین به نحوی طراحی شده که اطلاعات در ابتدا رمزنگاری و سپس ذخیره میشن. همچنین استفاده از هش در این شبکه، امنیت بلاک چین رو به شکل قابل توجهی افزایش داده.

2.    شفافیت بالا:

بلاک چین به شکلی طراحی شده که همه افراد میتونن به اطلاعات ذخیره شده در اون دسترسی پیدا کنن و از جزئیات اطلاعات این شبکه آگاه بشن. البته لازم به ذکره که بعضی از بلاک چین ها به کاربرها اجازه میدن که دسترسی به اطلاعات حساس رو محدود کنن. تو بخش انواع بلاک چین ها در این مورد بیشتر بهتون توضیح میدیم.

3.    فناوری اجماع:

یکی دیگه از ویژگی های بلاک چین، استفاده از فناوری اجماع است. طبق این فناوری، همه افرادی که تو این شبکه فعالیت دارن، تو تایید تراکنش ها نقش دارن. در ادامه مقاله Blockchain چیست؟ بیشتر با این تکنولوژی آشنا میشیم.

4.    تغییر ناپذیری:

به لطف تکنولوژی هایی که تو بلاک چین به کار رفته، اطلاعاتی که تو این شبکه ثبت میشن، به هیچ عنوان قابل تغییر یا قابل حذف نیست. در ادامه این مقاله به طور کامل در مورد دلایل تغییر ناپذیر بودن شبکه بلاک چین، اطلاعات کاملی رو در اختیارتون قرار میدیم.

اجزای بلاک چین

برای اینکه بتونیم نحوه عملکرد و کار بلاک چین رو درک کنیم، باید با اجزای این شبکه انتقال ارز دیجیتال و وظیفه ای که هر کدوم به عهده دارن آشنا بشیم. تو شبکه بلاک چین تمامی داده های روی یه دفتر توزیع کل ذخیره میشن که به این دفتر Ledger میگیم. همچنین هر داده¬ای که رو این شبکه مبادله بشه، بدون توجه به اینکه چه ماهیتی داره، تراکنش نام داره. در گذشته از بلاک چین فقط تو حوزه ارزهای دیجیتال استفاده میشد، به همین خاطر داده ها، جزئیات یه تراکنش بودن. اما با توجه به کاربرد گسترده ای که برای این فناوری تعریف شده، داد ها میتونن هر نوع اطلاعاتی باشن که تو بستر بلاک چین مبادله میشن.

بلاک (Block)

هر زنجیره بلاک چینی، بلاک های متعددی رو داره. بلاک ها دقیقا مثل یه جعبه که چهار عنصر اصلی رو تو خودشون ذخیره میکنن:
1.    داده ها و اطلاعات.
2.    Nonce که یه عدد 32 بیتی هستش. هر وقت که یه بلاک جدید بوجود بیاد، این عدد به شکل تصادفی ساخته میشه و به عنوان سربرگ هش (Header Hash) تو بلاکمون ذخیره میشه.
3.   هش : عنصری بعدی که تو هر بلاک وجود داره، هش هستش. Hash یه عدد 256 بیتی است که با عدد Nonce ترکیب میشه.
4.  هش بلاک قبلی:  آخرین موردی که روی هر بلاک وجود داره، هش بلاک قبلی هستش. این داده جایگاه بلاک رو توی زنجیره مشخص میکنه. همچنین راهکاریه برای جلوگیری از دستکاری تو زنجیره بلاک چینی.

نکته مهمی که باید بهش توجه کرد، اینه که هش یه عبارت متنیه که از یه تابع پیچیده ریاضی بوجود اومده. این عنصر برای هر بلاک کاملا منحصر به فرده و از این نظر به اثر انگشت شباهت داره. اولین بلاک هر زنجیره، جنسیس بلاک (Genesis block) نامیده میشه. با توجه به اینکه قبل از جنسیس بلاک، بلاک دیگه ای وجود نداره، هش بلاک قبلی در اون صفر ذخیره میشه.

ماینر (Miner)

برای اینکه بلاک های جدید ساخته و به زنجیره بلاک چینی ما افزوده بشن، باید عدد نانس اون بلاک محاسبه و جواب صحیحی براش پیدا بشه. برای این منظور از ماینینگ یا فرآیند استخراج در بلاک چین استفاده میشه. همونطور که قبلا گفتیم تو هر بلاک، عدد ناس و هش منحصر به فرد اون بلاک و هش بلاک قبلی وجود داره. به همین خاطر فرآیند استخراج کار بسیار سخت و پیچیده ای هستش؛ مخصوصا اگه زنجیره مورد نظر ما بزرگ باشه.

برای محاسبه عدد نانس به دستگاه های ماینر و نرم افزار های خاصی احتیاج داریم. با توجه به اینکه نانس یه عدد 32 بیتی و هش 256 بیتی هستش، بیش از 4 میلیارد ترکیب عددی برای اونا وجود داره. دستگاه های استخراج به شکل شانسی اعدادی رو به عنوان جواب تو شبکه جایگذاری میکنن. هر کس بتونه عدد درست رو پیدا کنه، اصطلاحا گفته میشه که ماینر گلدن نانس (Golden Nonce) رو بدست آورده. لازم به ذکره که این ماینر پاداشی رو به ازای عدد محاسبه شده، دریافت میکنه. به این ترتیب بلاک جدید تو زنجیره قرار میگیره.

وقتی تغییری تو یکی از بلاک ها بوجود بیاد، هش بلاک هم تغییر میکنه؛ به همین دلیل برای اینکه فردی بتونه بلاکی رو تغییر بده، باید مجددا تمامی بلاک های شبکه ی بلاک چینی رو استخراج کنه. البته اینکار از نظر عملیاتی غیر ممکنه، اما در ادامه مقاله Blockchain چیست؟ بیشتر در این باره بهتون توضیح میدیم.

نود ها (Node)

مهترین ویژگی بلاک چین، خاصیت غیر متمرکز سازی اون هستش. منظور از غیر متمرکز بودن یه سیستم اینه که هیچ سازمان یا فردی نمیتونه تمامی مالکیت زنجیره رو به خودش اختصاص بده. تو بلاک چین یه دفتر توزیع کل وجود داره که از نود های متصل به زنجیره تشکیل شده. به هر دستگاه الکترونیکی که یه نسخه از بلاک چین رو تو خودش ذخیره کرده و تو فرآیند پردازش تراکنش ها و امنیت شبکه شرکت داره، نود گفته میشه. در واقع هر کاربری که به شبکه وصله، یه نود هستش که بهش یه شماره شناسایی اختصاصی داده میشه.

شبکه بلاک چین چطور کار میکند؟

تا به الان تو مقاله بلاک چین چیست؟، در مورد مفهوم بلاک چین و اجزای اصلی اون صحبت کردیم. برای اینکه بتونیم عملکرد این شبکه رو بهتر درک کنیم، باید از یه مثال کاربردی از بلاک چین استفاده کنیم. به همین خاطر تصمیم داریم که یه مثال از انجام تراکنش روی شبکه بلاک چین براتون بزنیم.

فرض کنین که میخواین مقداری بیت کوین رو به حساب فرد دیگه ای ارسال کنین. تو این شرایط یه درخواست برای این تراکنش تو یه بلاک جدید در شبکه بیت کوین ثبت میشه. اطلاعات این تراکنش شامل آدرس کیف پول شما، کیف پول مقصد و میزان ارزی که قصد جابجاییش رو دارین، است. وقتی اطلاعات روی بلاک نشستن، اطلاعات رمزنگاری میشه و در اختیار نود های شبکه قرار میگیره. نود ها تمامی درخواست هایی که تو بلاک جدید وجود دارن رو مورد بررسی قرار میدن و در صورتی که اطلاعاتشون صحیح باشه، اون تراکنش رو تایید میکنن.

اگه تراکنش شما هم تایید بشه، تو کیف پولتون به حالت پندینگ (Pending) درمیاد. برای تایید تراکنش ها و اعتبارسنجی درخواست های یه شبکه، از فرآیند های الگوریتم اجماع استفاده میشه. در ادامه بیشتر در مورد این الگوریتم ها صحبت میکنیم. برای اینکه بلاک جدید به زنجیره بلاک چینی ما اضافه بشه، ماینر ها دست به کار میشن و با استفاده از توان محاسباتیشون، عدد نانس رو محاسبه میکنن. با اضافه شدن بلاک به زنجیره، تراکنش شما هم انجام میشه.

مکانیزم های اجماع در بلاک چین

بلاک چین یه سیستم بسیار پویا هستش که به طور دائم در حال تغییر و بروزرسانیه. همونطور که بارها تو این مقاله (Blockchain چیست؟) بهش اشاره کردیم، تو این فناوری تمامی داده های بین اعضای شبکه به اشتراک گذاشته میشن. برای اینکه درستی تراکنش ها تو شبکه تایید بشن، باید همه اعضای شبکه به یک اجماع و نظر واحد برسن. رسیدن به این اجماع با استفاده از مکانیسم های متعددی امکان پذیره؛ اما معروف ترین مکانیزم های اجماع، اثبات کار (Proof Of Work) و اثبات سهام (Proof Of Stake) هستش.

• اثبات کار (POW)

الگوریتم اجماع اثبات کار (POW)، با استفاده از قدرت پردازشی سخت افزاری کامپیوتر امکان پذیره. برای اینکه بتونین تو این الگوریتم شرکت کنین، باید از دستگاه های مخصوص ماینینگ استفاده کنین. این دستگاه ها شامل GPU، ASIC و. . . هستن که نسبتا هزینه بالایی رو برای تهیه شون باید پرداخت کنین. البته قبلا لپ تاپ و کامپیوتر های خانگی هم برای استخراج کاربرد داشتن؛ اما الان با توجه به افزایش سختی شبکه، حتما باید از دستگاه های قدرتمند استفاده کنین. بعضی از محبوب ترین ارزهای دیجیتال که از این الگوریتم استفاده میکنن، بیت کوین و لایت کوین هستن. 

این روش انرژی الکتریکی زیادی رو هدر میده و به همین خاطر برای محیط زیست بسیار مضره؛ همچنین تو این روش به زمان بیشتری برای پردازش تراکنش ها احتیاجه. همچنین برای نگهداری دستگاه های استخراج به سالن های بزرگ و تجهیزات خنک کننده احتیاج داریم. از طرف دیگه این دستگاه ها سر و صدای زیادی رو تولید میکنن و بهتره که سالن استخراجتون تو مناطق مسکونی نباشه.

• اثبات سهام (POS)

الگوریتم اثبات سهام به عنوان یه روش جایگزین برای POW معرفی شه. این روش به طور قابل توجهی از میزان انرژی اتلاف شده، میکاهه. تو این روش نیازی به تهیه دستگاه های گران قیمت و پر مصرف نیست. برای اینکه بتونین تو این الگوریتم اجماع شرکت داشته باشین، باید مقدار مشخصی از ارز دیجیتال اون بلاک چین رو تهیه کنین. بعد از خرید ارز دیجیتال، باید اونا رو تو ولت اختصاصی به نفع شبکه قفل کنین. به این کار اصطلاحا سهام گذاری یا استیکینگ گفته میشه.

تو این روش هر شخص با توجه به مقدار ارز دیجیتالی که تو شبکه سهام گذاری میکنه، به اعتبار سنجی و امنیت شبکه کمک میکنه. همچنین میزان پاداشی که به هر فرد داده میشه، بستگی به تعداد ارزهای اون فرد داره. مهمترین مزیتی که برای این روش از اجماع وجود داره، تشویق به هولد هستش. این مسئله میتونه به افزایش ارزش اون ارز کمک کنه.

شبکه همتا به همتا (P2P)

شبکه ی همتا به همتا از تعدادی سیستم متصل بهم تشکیل شده که میتونن بدون نیاز به سرور مرکزی اطلاعات رو بین خودشون به اشتراک بذارن. هر کامپیوتری که تو این سیستم وجود داره هم به عنوان یه سرور و هم کاربر شناخته میشه. اعضای شبکه همتا به همتا، معمولا به وسیله اتصال اینترنتی با هم در ارتباط هستن. اگه به خاطر داشته باشین تو ابتدای مقاله بلاک چین چیست؟، گفتیم که تمامی اعضای فعال تو شبکه (نودها) یه نسخه از زنجیره اطلاعاتی رو دریافت میکنن. 

هر کدوم از نود های یه بلاک چین، دقیقا مثل اعضای شبکه همتا به همتا هستن. استفاده از این فناوری، برای رسیدن به یه توافق عمومی بسیار مهم و ضروریه. در واقع بعد از تشکیل یه بلاک، همه ی نود ها اونو دریافت و اطلاعاتش رو با رنجیره مقایسه میکنن. در صورتی که اکثریت شبکه (51 درصد از نود ها) اعتبار اون بلاک رو تایید کنن، بلاک جدید به زنجیره اطلاعاتی مون میپیونده.

دلایل غیر قابل تغییر بودن بلاک چین چیست؟

قبلا هم بهتون گفته بودیم که بلاک چین یه شبکه ی غیر قابل تغییر هستش. حالا که با نحوه کارکرد و ساختار بلاک چین آشنا شدیم، میتونیم کامل و با جزئیات بیشتر در مورد دلایل عدم تغییر تو این شبکه صحبت کنیم. از متداول ترین سوالاتی که در مورد فناوری بلاک چین پرسیده میشه، اینه که آیا میتوان در بلاک چین دستکاری کرد؟ شبکه بلاک چین قابل هک است؟ چطور ممکنه بلاک چین هک شود؟ و. . . تو این بخش از مقاله Blockchain چیست؟ با ذکر یه مثال به تمامی این سوال ها پاسخ میدیم.

اگه فردی یکی از بلاک های بلاک چین رو تغییر بده، هش اون بلاک به طور کامل عوض میشه. اما تغییر هش اجازه نمیده که اون بلاک مجددا به جایگاهش برگرده چون با بلاک قبلی خودش همخونی نداره. به این ترتیب اون بلاک بی اعتبار میشه. اما فناوری هش گذاری به تنهایی نمیتونه جلوی تقلب تو سیستم رو بگیره. در واقع اگه فردی بتونه به سیستم های کامپیوتری قدرتمندی دسترسی پیدا کنه، هش همه ی بلاک ها قابل تغییر میشه. اینکار بسیار سخته ولی غیر ممکن نیست.

برای جلوگیری از این مشکل، از مکانیزم های اجماع استفاده میشه. قبلا بهتون در مورد این سیستم ها صحبت کردیم و در موردشون توضیحات کافی رو بهتون دادیم. برای اینکه بتونین تاثیر این مکانیزم ها رو درک کنین، بهتره مثالی رو از شبکه بیت کوین براتون ذکر کنیم. در بلاک چین Bitcoin از الگوریتم اثبات کار استفاده میشه. این سیستم طوری طراحی شده که تشکیل هر بلاک، حدودا ده دقیقه طول میکشه. با توجه به اینکه تا به الان بیش از 711 هزار بلاک تو شبکه بیت کوین استخراج شده، اگه فردی بخواد تو یکی از Block های این شبکه تغییری بوجود بیاره، باید هش تمامی این 711 هزار و خرده ای بلاک رو تغییر بده. انجام این کار بیش از 10 سال طول میکشه.

از طرف دیگه سیستم همتا به همتا هم تاثیر بسزایی رو روی جلوگیری از این تقلب ها داره. تو این سیستم وقتی که زنجیره ای تغییر پیدا میکنه، سایر نود ها بلاک چین تغییر یافته رو با نسخه ای که در اختیارشونه، مقایسه میکنن. در صورتی که زنجیره مورد نظر دستکاری شده باشه، زنجیره با رای اکثریت بی اعتبار میشه. اما اگه فردی بتونه همزمان با دستکاری بلاک ها، بیش از 51 درصد سیستم همتا به همتا رو دست بگیره، اونموقع میتونیم بگیم که بلاک چین هک شده. احتمال اینکه چنین اتفاقی بیفته، بسیار پایینه اما غیر ممکن نیست.
وقتی که فردی بتونه اکثریت شبکه Peer to Peer رو تو دست بگیره و از این قدرت برای حمله و هک بلاک چین استفاده کنه، شبکه تحت حمله 51 درصدی قرار گرفته. یکی از معروف ترین بلاک چین هایی که بار ها مورد حمله 51 درصدی قرار گرفته، بیت کوین کش هستش. تجربه ی چنین حملاتی برای هر بلاک چین میتونه امنیت و اعتبرا اون رو زیر سوال ببره.

انواع بلاک چین

با توجه به  اطلاعاتی که تا به الان در مورد اینکه بلاک چین چیست؟ در اختیارتون گذاشتیم، باید با تاریخچه بلاک چین، نحوه عملکرد و ویژگی های بلاک چین آشنا شده باشین. جالبه بدونین که بر اساس ویژگی های بلاک چین ها، اونا رو به چهار دسته کلی: بلاک چین عمومی (Public Blockchain)، بلاک چین خصوصی (Private Blockchain)، بلاک چین کنسرسیوم (Consortium Blockchain) و بلاک چین هیبرید با دو منظوره (Hybrid Blockchain) تقسیم میکنن.
هر کدوم از انواع بلاک چین ها با توجه به ویژگی هایی که دارن، برای منظور خاصی طراحی شدن. در ادامه این مطلب قصد داریم توضیح مختصری رو در مورد هر کدوم از این شبکه ها در اختیارتون بذاریم.

• بلاک چین عمومی

بلاک چین هایی تو این دسته قرار میگیرن که فناوری دفتر توزیع اونا بدون مجوز هستش و همه ی افراد با استفاده از اینترنت میتونن از این شبکه برای تراکنش هاشون استفاده کنن. همچنین شرکت تو اعتبار سنجی این دسته از بلاک چین ها هم بسیار ساده است و هیچ محدودیتی برای انتخاب ولیدیتور ها وجود نداره. معمولا تو این نوع بلاک چین ها، از اثبات کار یا سهام استفاده میشه. معروف ترین بلاک چین های عمومی بیت کوین، اتریوم و لایت کوین هستن.

• بلاک چین اختصاصی

بعضی از شبکه های بلاک چین، محیط محدودی رو دارن و برای عضویت تو اونا و دسترسی به امکاناتشون، به مجوز های خاصی احتیاج داریم. این دسته از بلاک چین هابه وسیله ی یه گروه، سازمان یا شخص خاصی کنترل میشن و میزان دسترسی، اختیارات و فعالیت های اعضای شبکه توسط مدیران تعریف میشه. نکته حائز اهمیتی که در مورد این نوع شبکه ها وجود داره، اینه که غیر متمرکز نیستن. وقتی که گروه خاصی یه شبکه رو مدیریت کنه، اون شبکه از حالت غیر متمرکز بودن درمیاد.
مزیت بلاک چین های اختصاصی، سرعت بالا و اجماع کاربر های اونه. این نوع شبکه ها مقیاس و توسعه پذیری بسیار بیشتری رو دارن. اصلی ترین دلیل برای این ویژگی ها در بلاک چین های اختصاصی، تعداد محدود نود ها است. کاربرد بلاک چین های اختصاصی بیشتر تو زمینه های مدیریت سازمان ها، تایید مالکیت دارایی ها، رای گیری داخل سازمانی و... هستش. از معروف ترین پلتفرم های این حوزه میتونیم Multichain، Corda و Hyperledger Fabric رو بهتون معرفی کنیم.

بلاک چین کنسرسیوم 
یکی دیگه از انواع بلاک چین ها، کنسرسیوم نام داره که ترکیبی از یه بلاک چین عموممی و خصوصی است. به عبارت دیگه تو بلاک چین کنسرسیوم، بخشی از اطلاعات به شکل عمومی ذخیره میشن و همه اعضای شبکه بهشون دسترسی دارن. از طرفی داده های حساس و محرمانه به شکل خصوصی ذخیره میشن و عده ای محدود اجازه مشاهده اونا رو دارن. کنترل این نوع شبکه ها در اختیار بیش از یک فرد یا سازمان قرار داره به همین خاطر این نوع شبکه، همچنان غیر متمرکز به حساب میاد.
برای تایید تراکنش ها روی این شبکه از نود های از پیش تعیین شده استفاده میشه. برای اینک از صحت عملکرد این نوع از بلاک چین ها مطمئن بشیم، نود های اعتبارسنج علاوه بر اعتبارسنجی، آغاز یا دریافت تراکنش ها رو هم انجام میدن. البته نود هایی که فقط عضو این شبکه هستن، امکان آغاز یا دریافت تراکنش ها رو دارن و دسترسی دیگه ای بهشون داده نمیشه. از بهترین بلاک چین های این دسته میتونیم Marco Polo و Energy Web رو بهتون معرفی کنیم. معمولا از این نوع بلاک چین تو صنعت بانکداری، شبکه های پرداخت و تحقیقات و . . . استفاده میشه. در ادامه بیشتر در مورد کاربرد بلاک چین در زندگی روزمره صحبت میکنیم.
بلاک چین هیبرید یا ترکیبی
بلاک چین های هیبرید یا ترکیبی هم با استفاده از ترکیب شبکه های عمومی و خصوصی ساخته شدن و همه ی ویژگی های این دو نوع شبکه رو دارن. از نظر دسترسی به بلاک چین کنسرسیوم شباهت زیادی رو داره؛ به طوریکه بعضی از داده های در اختیار همه قرار دارن، در مقابل اطلاعاتی تو این شبکه ذخیره شدن که خصوصی هستن و فقط عده ای خاص میتونن بهشون دسترسی داشته باشن. درسته که بلاک چین هیبرید یا ترکیبی، شباهت زیادی رو به نوع کنسرسیوم بلاک چین ها داره؛ ولی این دو شبکه از نظر ماهیت و کاربردی که دارن بسیار متفاوت هستن.
تو شبکه های هیبرید از انعطاف پذیری بیشتری استفاده شده و در صورت لزوم اطلاعات از حالت خصوصی، به شکل عمومی درمیان. تو این نوع شبکه ها، کاربرها میتونن داده ها رو برای تایید به شبکه عمومی انتقال بدن. با توجه به اینکه رمزنگاری تو بلاک چین های عمومی پیچیده تر و تعداد نود های درگیر بیشتره، میزان امنیت و شفافیت این نوع از شبکه ها بیشتره. از بلاک چین های معروفی که چنین ماهیتی رو دارن، میتونیم Dragonchain و XinFin رو بهتون معرفی کنیم.
تو جدولی که در ادمه براتون قرار دادیم، ویژگی بلاک چین های مختلف رو با هم مقایسه کردیم.

کاربرد بلاک چین چیست؟

بلاک چین یه شبکه بسیار معتبر و قابل اعتماد برای ذخیره داده ها هستش. با توجه به این موضوع میتونیم کاربرد های مختلفی رو برای این شبکه تو صنایع و پلتفرم های مختلف در نظر بگیریم. با توجه به پیشرفت های روز افزون این شبکه و محبوبیتی که بدست آورد، تو آینده ای نه چندان دور به شکل گسترده ای، شاهد کاربرد بلاک چین در زندگی روزمره خواهیم بود. در ادامه برخی از موارد استفاده از بلاک چین رو براتون ذکر میکنیم:
1.    ارزهای دیجیتال که اولین و موفق ترین استفاده از بلاک چین هستش.
2.    قرارداد های هوشمند که یکی از جدیدترین تکنولوژی های زیرمجموعه بلاک چین است. قرارداد های هوشمند به دلیل کاربردی که تو غیر متمرکز سازی (Decentralize) دارن بسیار مورد توجه قرار گرفتن.
3.    پروژه های بسیاری رو پلتفرم بلاک چین پیاده شدن که به دنبال بوجود آوردن سیستمی برای به اشتراک گذاری محتوا هستن. این پلتفرم ها متیونن جایگاه فعلی رسانه ها و شبکه های اجتماعی رو تصاحب کنن.
4.    بازی های ویدیویی یکی دیگه از صنایعی است که به تازگی به بلاک چین منتقل شده و بسیار مورد توجه سرمایه گذار ها قرار گرفته. در حال حاضر برخی از آیتم هایی که تو بازی ها وجود دارن، با قیمت های میلیونی به فروش میرسن.
5.    خدمات مالی و بانکی یکی از اولین موارد استفاده از شبکه بلاک چین بود. با توجه به سرعت بالا، کارمزد کم، امنیت و راحتی که این شبکه داره، این روش میتونه تا چند سال دیگه، به طور کامل جایگزین بانک ها بشه.
6.    با توجه به غیر قابل تغییر بودن اطلاعات در فناوری بلاک چین، میتوان از این شبکه در موارد سیاسی حساسی مثل انتخابات استفاده کنیم. به این ترتیب احتمال تقلب یا دستکاری تو نتیجه انتخابات وجود نداره.
7.    محاسبه مالیات کار زمانبریه و به هزینه زیادی احتیاج داره؛ در حالی که با استفاده از بلاک چین بسیار ساده است و میزان خطای کمتری رو داره.
8.    یکی دیگه از موارد کاربرد بلاک چین، حوزه سلامت و درمان هستش. به این شکل که اطلاعات بیماران تو این شبکه ذخیره میشه. وقتی که فرد به دکتر مراجعه میکنه، تمامی اطلاعات و سوابق پزشکیش در دسترسه.
مواردی که ذکر کردیم، فقط گوشه ای از کاربرد های بلاک چین هستن. با توجه به پیشرفت روز افزون این شبکه و تغییراتی که تو فناوری Blockchain برای ارتقا اون بوجود میاد، کاربرد های بیشماری رو متیونیم برای بلاک چین در نظر بگیریم. از جمله این کاربرد ها: NFT و توکن های غیرمثلی، کیف پول بلاک چین، صنعت خودروسازی، مدیریت انرژی و. . . هستن. در آینده ای نزدیک از این تکنولوژی در تمامی حوزه ها استفاده میشه و ما بدون اینکه متوجه باشیم، تو زندگی روزمره مون از فناوری بلاک چین استفاده میکنیم. به همین خاطره که میگیم آموزش بلاک چین و آشنایی با این تکنولوژی بسیار مهم و ضروریه.

آینده بلاک چین

فناوری Blockchain با وجود مدت زمان کمی که از معرفی و استفاده از اون میگذره، تونسته سر و صدای زیادی رو به پا کنه و به محبوبیت قابل توجهی تو دنیای تکنولوژی برسه. با توجه به الکترونیکی شدن دنیا و استفاده از تکنولوژی های جدیدی مثل ماشین های برقی و پهباد، میتونیم انتظار داشته باشیم که از بلاک چین برای ارائه خدماتی مثل پرداخت، ثبت داده ها و. . . استفاده بشه. همچنین فناوری بلاک چین جایگزین بسیار مناسبی برای سیستم های مالی فعلی هستش و تراکنش های بین المللی رو تو کمتر از چند دقیقه انجام میده؛ این در حالیه که الان برای انتقال پول در سطح بین المللی به چند روز زمان نیازه.
با وجود تمامی این موارد، به طور قطع نمیتونیم آینده بلاک چین رو پیش بینی کنیم. همونطور که هیچ کس نمیتونست ظهور و محبوبیت شبکه های اجتماعی رو تو این مدت کوتاه پیش بینی کنه. اما مسئله ای که بسیار قطعیه اینه که این شبکه یکی از بهترین ابداعات بشر است که پتانسیل ایجاد انقلاب و تحولات عظیمی رو تو حوزه های مختلف داره و تا چند سال آینده میتونه ابعاد زیادی از زندگی روزمره ما رو فرا بگیره.

جمع بندی

در مقاله بلاک چین چیست؟، سعی کردیم با زبانی ساده و به طور کامل صفر تا صد بلاک چین رو بهتون یاد بدیم. برای ورود به بازار ارزهای دیجیتال، لازمه که حتما در مورد مسائل پایه ای رمز ارزها اطلاعات کافی و جامعی رو داشته باشین. به همین خاطر آموزش بلاک چین و آشنایی با ویژگی ها و قابلیت های این شبکه اهمیت بسیار زیادی رو داره. امیدواریم که با این مطلب تونسته باشیم تمامی ابهاماتی که در مورد ای شبکه براتون وجود داشت رو برطرف کنیم. بهترین اطلاعات رو در حوزه آموزش ارز دیجیتال آکادمی ارز سنج دنبال کنید.