بررسی رابطه بانک ها و ارزهای دیجیتال (آیا رمز ارزها جایگزین سیستم های بانکی میشوند؟)

• 10:09 1403-09-01
• زمان مطالعه: 11 دقیقه

رابطه بانک ها با ارزهای دیجیتال و سیستم های مالی غیر متمرکز چندان خوب نیست؛ چرا که کریپتوکارنسی ها بزرگترین رقیب تمامی سیستم های مالی سنتی و بانکداری قدیمی در این قرن هستن. بانک ها و سردمداران اون ها هم به خوبی از این موضوع آگاه میباشند و همواره سعی در شکست دادن ارزهای دیجیتال داشتن.
در سال های گذشته با توجه به افزایش محبوبیت کریپتوکارنسی ها به عنوان یک پول و دارایی ذخیره مجازی بین مردم جهان، بانک ها احساس خطر بیشتری رو کردن. درسته که همچنان قوانین خاصی برای این دارایی ها تعیین نشده و بیشتر کشورها رفتاری خنثی رو نسبت به این دارایی ها داشتن، اما با این حال برخی از کشور ها مثل چین از همون ابتدا رمز ارزها رو محدود و ممنوع کردن.
امروز قصد داریم که در این مقاله به طور کامل در مورد رابطه بین بانک ها و ارزهای دیجیتال با هم گفتوگو کنیم. اهمیت این موضوع وقتی مشخص میشه که جروم پاول رییس فدرال رزرو اعلام کرده که 80 درصد از بانک های مرکزی در کشور های مختلف، در حال بررسی کارایی و سودمندی این دارایی ها هستن. امیدواریم که این مقاله هم براتون مفید واقع بشه.

عملکرد کشور ها در برابر ارزهای دیجیتال

طبق بررسی هایی که انجام دادیم، بیشتر کشور های جهان در برابر رمز ارزها، محتاطانه تصمیم گیری میکنن. برخی از کشور ها از از بازار ارزهای دیجیتال برای کسب درآمد ارز و ارز آوری، دور زدن تحریم ها و. . . استفاده میکنن، اما تا به امروز هیچ کدام از آن ها به شکل رسمی از رمز ارزها حمایت و پشتیبانی نکرده.
دلیل این مسئله رو میتونیم برخی از مسائل غیر کارشناسی شده، ترس دولت ها از ضعیف شدن پول ملی، از بین رفتن سیستم های بانکداری و. . . بدونیم. البته در این میان کشور هایی مثل السالوادور هم وجود دارند که از بیت کوین (اولین و برترین ارز دیجیتال دنیا) به عنوان واحد پول رسمی خودشون یاد کردن. از طرفی کشور هایی مثل چین، از همون ابتدا سر ناسازگاری با کریپتوکارنسی ها رو داشتن و قوانینی رو ضد ارزهای دیجیتال تصویب کردن.
برای جابجایی پول و ارزش با رمز ارزها، معاملات به وسیله سرور های ویژه ای انجام میشه. البته این سرور ها مقداری ارز دیجیتال رو به عنوان دستمزد و هزینه تراکنش ها دریافت میکنن. در این سرور ها معادلات ریاضی پیچیده ای به منظور انجام تراکنش محاسبه میشن. برای اینکه یک تراکنش کریپتوکارنسی انجام بشه، بیش از 10 میلیون سرور در سراسر جهان محاسبات مربوطه رو انجام میدن که همین موضوع باعث افزایش امنیت این سیستم ها شده.
در صورتی که کشور های مختلف تصمیم بگیرن ارزهای دیجیتال رو به رسمیت بشناسن و از اون ها استفاده کنن، باید تحولاتی بنیادی در سیستم های مالی و بانکی خودشون بوجود بیارن. این موضوع به منابع مالی، کامیپوتر های متعدد و قدرتمند، متخصصین حوزه بلاک چین و. . . نیاز داره. همچنین باید فرهنگ سازی لازم در مورد ارزهای دیجیتال و نحوه استفاده از اون ها در زندگی روزمره نیز به مردم داده بشه.
یکی از مهمترین گام هایی که در همین راستا برداشته شده، مربوط به ژانویه سال 2020 و بورس کالای شیکاگو است. این بازار ابزاری رو به نام اختیار معامله بیت کوین رو ابداع و به معامله گر های خودش ارائه کرده. این در حالیه که تا قبل از این تنها با استفاده از صرافی های ارز دیجیتال امکان خرید و فروش و سرمایه گذاری در بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال وجود داشت.

یکی از موارد جالب دیگه ای که لازم میدونیم به اون اشاره کنیم، ATM های بیت کوین هستن که در بیشتر کشور های جهان وجود دارن. طبق بررسی های انجام شده و آمار موجود بیش از 28 هزار دستگاه خودپرداز بیت کوین و ارزهای دیجیتال در سراسر آمریکا نصب شده. افزایش روز به روز این دستگاه ها میتونه برای افزایش محبوبیت بیت کوین و کریپتوکارنسی ها موثر باشه.

آینده ارزهای دیجیتال و سیستم های بانکی چگونه است؟

در این بخش از مقاله رابطه بانک ها و ارزهای دیجیتال تصمیم داریم در مورد آینده رمز ارزها و جایگاه اون ها صحبت کنیم.
در مجموع و با توجه به مزیت های بیشماری که ارزهای دیجیتال در مقایسه با سیستم های بانکی فعلی دارن، پتانسیل تبدیل شدن به واحد های پولی در این نوع دارایی ها وجود داره. به همین دلیل تمامی کشور ها و دولت ها، دیر یا زود باید کریپتوکارنسی ها رو به رسمیت بشناسن. به همین دلیل در آینده ای نه چندان دور، یادگیری و آموزش ارزهای دیجیتال به یکی از مهمترین ضرورت ها تبدیل میشه.
نکته قابل توجه اینه که این روز ها که تب و تاب ارزهای دیجیتال بالا گرفته، بیشتر کشور ها به دنبال ارائه ارز دیجیتال ملی خودشون هستن. کشور ایران هم یکی اقداماتی رو در این راستا انجام داده. علت اصلی ارائه ارز دیجیتال ملی  توسط دولت ها رو میتونیم در دو دلیل کلی خلاصه کنیم.
اولین دلیل اینه که دولت ها و بانک مرکزی آن ها به خوبی از مشکلات و ایرادات سیستم های مالی فعلی آگاهی دارن؛ به همین خاطر به دنبال سیستمی جدید برای پرداخت و بانک داری هستن. با توجه به مزیت های بلاک چین و ارزهای دیجیتال، این نوع دارایی ها میتونن گزینه مناسبی برای جایگزینی با سیستم های فعلی باشن.
دلیل بعدی مربوط به ترس و نگرانی بانک ها از افزایش روز افزون محبوبیت، مقبولیت و کاربرد ارزهای دیجیتال است. در صورتی که کریپتوکارنسی ها تا این حد محبوب شوند، احتمال فروپاشی سیستم های مالی و از بین رفتن منافع دولت ها وجود داره.

ارز دیجیتال ملی چیست؟

ارز دیجیتال یاCBDC (Central Bank Digital Currency) ملی نوعی دارایی دیجیتالی است که توسط دولت ها ارائه و عرضه شدن. این نوع رمز ارزها به شکل متمرکز اداره میشن و برخلاف سایر کریپتوکارنسی ها، عموم مردم و سرمایه گذاران نمیتونن در فرآیند های استخراج و اثبات آن ها شرکت داشته باشن و تنها دولت یا بانک صادر کننده اجازه چنین کاری رو داره.
هدف اصلی از کنترل قانونی این دارایی ها، جلوگیری از پول شویی و کاهش خطرات و تهدید های سیستم های مالی غیر متمرکز و غیر قابل کنترل است. تا به الان بیش از 70 کشور مختلف در سراسر جهان با تحقیق و بررسی در این حوزه، به دنبال ارائه و ساخت سیستم های مالی غیر متمرکز خود بوده اند.
از مهمترین کشور هایی که در این راستا قدم برداشتن، میتونیم چین و آمریکا رو بهتون معرفی کنیم. در کشور خودمان ایران نیز اقدامات بسیاری برای تحقیق و توسعه در حوزه ارز دیجیتال ملی انجام شده است. تا به الان نیز اقداماتی در این راستا انجام شده که خبرگزاری های داخلی به طور مفصل به آن پرداخته اند.
جالبه بدونین که کارت های نقدی یا اعتباری که در حال حاضر ازشون استفاده میکنین هم نوعی از پول دیجیتال هستن. در واقع این روز ها کمتر کسی از پول نقد استفاده میکنه. البته این نوع پول دیجیتال ریسک هایی رو داره و ممکنه که موسسه اعتباری یا بانک مورد نظر ورشکسته بشه. در این صورت هیچ تضمینی برای بازگرداندن پول و دارایی های مشتریان اون بانک وجود نداره.

دلایل مخالفت بانک های مرکزی با رمز ارزها

همونطور که در بخش های قبلی اشاره کردیم، بیشتر دولت ها با رمز ارزها و ساختاری که دارن مخالف هستن؛ حتی بعضی از کشور ها مثل چین قوانین بسیار سخت گیرانه ای رو در این مورد وضع کردن تا فعالیت شهروندانشون رو در این حوزه به حداقل برسونن.
دلیل اصلی این مخالفت ها رو میتونیم در  نگرانی بانک ها و دولت ها در از دست دادن کنترل انتشار پول، مبادلات خارجی و. . . دانست. در صورتی که کریپتوکارنسی ها به اولین انتخاب مردم برای انتقال پول و دارایی تبدیل بشن، کنترل بانک های مرکزی بر پول، تورم و بوجود آوردن ثبات اقتصادی ضعیف میشه و یا به طور کامل از بین میره. این موضوع در بلند مدت دولت و حکومت کشور ها رو ضعیف میکنه و باعث زیر سوال رفتن عملکرد، وظایف ساختاری و نهادی اون ها میشه.
یکی دیگه از عوامل نگرانی بانک ها از گسترش ارزهای دیجیتال، کاهش استفاده از پول و ارز ملی اون کشور هستش. به همین دلیل است که کشور ها به دنبال راهی برای ارائه ارز دیجیتال ملی خود هستن. مزیت مهمی که رمز ارز ملی نسبت به سایر ارزها مثل بیت کوین داره، ریسک کمتر این نوع دارایی هاست. علت این مسئله هم در پشتیبانی ارزهای دیجیتال ملی با پول کاغذی است.
به این ترتیب رابطه بانک ها و ارزهای دیجیتال میتونه بسیار مفید و سازنده باشه و به دولت ها برای اجرای بهتر و هدفمندتر سیاست های پولی و بانکی خود و رسیدن به اهداف مالی کشور ها، کمک قابل توجهی کنه.

آیا ارزهای دیجیتال جایگزین سیستم های بانکی میشوند؟

احتمالا با توجه به توضیحاتی که تا الان بهتون دادیم، بتونین پیش بینی هایی رو در این مورد انجام بدین. در مورد جایگزینی ارزهای دیجیتال با پول های کاغذی باید بگیم که در حال حاضر نیز استفاده از پول نقد به حداقل رسیده و کارت های بانکی و اعتباری به دلیل کاربرد ساده ای که دارن، جایگزین اسکناس و پول های کاغذی شدن.
به عبارت دیگر هم اکنون نیز از نوعی پول دیجیتال برای پرداخت و خرید های روزانه خود استفاده میکنیم. به احتمال زیاد در آینده ای نه چندان دور پول های کاغذی به طور کامل از بین برن و فقط امکان کاربرد کارت های اعتباری وجود داشته باشه.
آناتولی کراچیلوف که بنیانگذار و مدیر عامل شرکت نیکل (یک شرکت مدیریت دارایی های دیجیتالی) است، طبق یکی از مصاحبه هایی که با رویترز داشته، نسبت به ارزهای دیجیتال ملی بدبین بوده. کراچیلوف پیش بینی کرده که ارزهای دیجیتال ملی به دلیل عدم وجود محدودیت در تعداد، هیچ وقت نمیتونن جای سایر رمز ارزها رو بگیرن و به اندازه اون ها بازدهی داشته باشن.
بنا به گفته های مدیر عامل شرکت نیکل هیچ ارز هایی که توسط بانک های مرکزی عرضه میشن، محدودیتی در تعداد نخواهند داشت. به همین جهت همواره ارزش این رمز ارزها کاهش پیدا و تورم ایجاد میکنه.

پیشگامان عرضه ارز ملی

چین یکی از اولین کشور هایی است که دست به عمل شده و بانک مرکزی این کشور یکی از پیشگام های این حوزه بوده. دولت چین عنوان کرده که برای تحقق اهدافشون در راستای تبدیل کردن یوان به یک واحد پول بین المللی، قصد داره اولین واحد های یوان دیجیتال را رونمایی و عرضه کنه.
رابطه بانک ها و ارزهای دیحیتال در اتحادیه ی اروپا نیز در حال بررسی و تحقیق هستش. احتمالا به زودی و د رمدت زمانی کمتر از 5 سال شاهد رونمایی از یورو دیجیتال باشیم. همچنین بانک مرکزی بریتانیا نیز با انجام بررسی عای لازم در حوزه رمز ارزها، به دنبال سرمایه گذاری در این زمینه است.
فدرال رزرو که بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا است، تصمیم گیری در مورد کریپتوکارنسی ها رو به تحولات پولی و ارزی سال 2021 منوط دونسته. البته با توجه به اقداماتی که سایر کشور ها، به خصوص چین که بزرگترین رقیب اقتصادی آمریکا است، در مورد ارز دیجیتال ملی خود انجام دادن، به احتمال زیاد سران کشور آمریکا هم به دنبال ارائه ارز ملی خود باشن.

دیدگاه دولت ها در مورد ارزهای دیجیتال

ایده اصلی ارزهای دیجیتال این بوده که با ارائه یک سیستم کاملا غیر متمرکز، قدرت مالی رو از دولت ها به عموم مردم انتقال بده؛ به این ترتیب حکومت ها با انتخاب های نادرست و برای منافع حزبی و سیاسی خودشون، نمیتونن از مردم سوء استفاده کنن. در این سیستم مالی جدید هیچ دولت و حکومتی توانایی دخالت، بررسی، ممانعت و. . . از تراکنش ها رو نداره.
همچنین شبکه بلاک چین به نحوی طراحی شده که همه افراد ناشناس هستن و امکان پی بردن به دارایی های یک فرد و مالکیت کیف پول ها وجود نداره. به این ترتیب دولت ها نمیتونن مالیاتی رو از شهروندان خود بابت سرمایه گذاری در این حوزه و سود های اون ها دریافت کنن.
با توجه به اینکه این مسئله به میزان قابل توجهی کنترل دولت ها و حکومت بر اقتصاد و مردم رو کاهش میده، طبیعیه که تقریبا همه دولت ها با اون مخالف و یا به دنبال جایگزینی برای اون ها باشن. به همین منظور هم اقداماتی رو برای محدود کردن فعالیت مردم در بازار ارزهای دیجیتال اعمال کردن. از جمله این اقدامات میتونیم به افزایش تعرفه های برق و جمع آوری دستگاه های ماینر اشاره کرد.
البته در این بین کشور هایی هم وجود داشتن که به حمایت از ارزهای دیجیتال پرداختن تا بتونن از سودآوری بالای این حوزه نهایت بهره رو ببرن. همچنین در برخی از کشور ها، فعالیت در بازار کریپتوکارنسی ها با محدودیت هایی همراه بوده است.
در مجموع دو دیدگاه و طرز فکر متفاوت در رابطه با ازرهای دیجیتال وجود داره که آشنایی با آن ها میتونه در درک بهتر رابطه بین بانک ها و ارزهای دیجیتال بهتون کمک کنه:
1.    باید برای کریپتوکارنسی ها ساختار و چهارچوب های قانونی تعریف شود. به این ترتیب در صورتی کلاهبرداری در این حوزه، امکان جبران خسارت کاربر ها فراهم میشود. در این ایدئولوژی کاهش قدرت دولت و حکومت ها در اقتصاد، افزایش پولشویی، بوجود آمدن پول بدون پشتوانه و. . . بزرگترین معایب ارزهای دیجیتال هستند.
2.    دیدگاه دوم کاملا در مقابل مورد قبل قرار داره. در این طرز فکر تمامی ایراداتی که در دیگاه اول از ارزهای دیجیتال گرفته شدن، به عنوان مزیت در نظر گرفته شدن.

مزایا و معایب ارزهای دیجیتال

در ادامه مقاله بررسی رابطه بانک ها و ارزهای دیجیتال قصد داریم در مورد مزیت رمز ارزها و ایراداتی که این نوع دارایی ها دارن صحبت کنیم. البته با توجه به اینکه در این مقاله دیدگاه بانک ها و دولت ها برامون اهمیت بیشتری داره، به همین دلیل از دیدگاه اول برای بررسی مزایا و ایرادات ارزهای دیجیتال استفاده میکنیم.

مزایا ارزهای دیجیتال

•    بدون محدودیت برای پرداخت: استفاده از رمز ارزها هیچ گونه محدودیتی رو نداره و شما میتونین در هر شرایط و مکانی که هستین، بدون دخالت هیچ بانک و سازمانی مبادلات مالی خود را انجام بدین.
•    پایین بودن هزینه های انتقال: هزینه ی کارمزدی که برای انتقال دارایی با ارزهای دیجیتال از شما دریافت میشه بسیار کم و ناچیزه.
•    سرعت بالا: تراکنش های انجام شده در شبکه های بلاک چینی بسیار سریعتر از سیستم های بانکی انجام میشه. اهمیت این موضوع در انتقال پول بین کشور ها بیشتره، چون بانک ها به چندین روز زمان برای انجام تراکنش های شما نیاز دارن در حالی که با رمز ارزها در کمتر از چند دقیقه پول به مقصد میرسه.
•    غیر قابل ردیابی هستند: یکی از مهمترین مزیت های ارزهای دیجیتال، غیر قابل ردیابی بودن تراکنش ها است. در این سیستم هویت هیچ فردی مشخص نیست و به همین دلیل کسی نمیتونه از مقدار دقیق دارایی های شما اطلاع پیدا کنه.
•    ممانعت از تخلف در جا به جایی پول: بلاک چین و تراکنش هایی که روی اون انجام میشن، کاملا شفاف هستن. همه ی افراد میتونن به تراکنش های انجم شده توسط یک کیف پول دسترسی داشته باشن؛ البته شبکه های پرایویت و خصوصی هم وجود دارن که افراد میتونن اطلاعات حساس خودشون رو با اون ها مخفی کنن.

معایب ارزهای دیجیتال

•    کاهش قدرت حکومت بر روی اقتصاد: در صورتی که رمز ارزها محبوبیت و کاربرد بیشتری رو در جامعه پیدا کنن، استفاده از ارزهای فیات به حداقل میرسه. این موضوع میتونه در اقتصاد کشور ها خلل ایجاد کنه. همچنین شهروندان پول های فیات رو برای خرید ارزهایی مثل بیت کوین، اتریوم و. . . هزینه میکنن و این موضوع پول رو وارد یک چرخه مجازی و بدون پشتوانه میکنه.

•    افزایش پولشویی: با توجه به اینکه هویت خریدار و فروشنده رمز ارزها مشخص نیست، خطر پولشویی با ارزهای دیجیتال افزایش پیدا میکنه. این پول ممکنه متعلق به افرادی باشه که ضد دولت و مقررات کشور باشن.
•    نبود قوانین مشخص: به دلیل سیستم غیر متمرکزی که ارزهای دیجیتال دارن، هیچ کشور یا اتحادیه ای توانایی اعمال قانون و نظارت بر این حوزه رو نداره. به همین دلیل هر اتفاقی مثل هک شدن، قابل پیگیری و ردیابی نیستن.

جمع بندی

طرفداران ارزهای دیجیتال این باور رو دارن که سرمایه گذاری در رمز ارزها میتونه راهی برای رهایی از سیستم های مالی سنتی و مشکلات پرداخت فعلی باشه. همچنین کشور های تحت تحریم میتونن با استفاده از این نوع دارایی ها، تحریم های مالی خود را دور بزنند. به همین دلیل افراد به دنبال راهی برای اصلاح رابطه بین بانک ها و ارزهای دیجیتال هستن.
از طرفی خرید و فروش ارزهای دیجیتال بسیار ساده است و در هر نقطه از جهان فقط با یک گوشی موبایل امکان پذیره. به همین دلیل این حوزه با استقبال بسیار زیادی روبرو شده. البته به این نکته باید توجه داشت که سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال به دانش و تخصص خاصی نیاز داره. آکادمی ارزسنج ارائه دهنده ی کاملترین دوره های آموزش ارز دیجیتال و تحلیل رمز ارزهاست که میتونه در این راستا کمک بسیار زیادی رو به افراد تازه وارد کنه.