کندل استیک (نمودار شمعی) چیست؟ آموزش کندل استیک ها

• 15:09 1403-09-01
• زمان مطالعه: 12 دقیقه

در این مقاله قصد داریم به شما بگیم که نمودار شمع ژاپنی یا کندل استیک چیست؟ احتمالا روزانه از افراد زیادی که تحلیل گر بازار هستن، در مورد کندل ها میشنوین و براتون گنگ و مبهم بوده که اصلا کندل استیک Candlestick یا نمودار شمعی چیست و منظور این تحلیل گر ها از کندل چیه؟ در همه بازار های مالی مثل بازار بورس، فارکس، کریپتوکارنسی و .... شیوه های مختلف و متنوع تحلیل، حرف اول رو در تعیین موقعیت های خرید و فروش و معامله میزنه. تحلیل ها در بازار های مالی دسته بندی های زیادی داره. تحلیل بنیادی یا فاندامنتال، تحلیل تکنیکال، روانشناسی بازار و .... از متد های مختلف تحلیل هستن که البته هر کدوم برای خودشون زیر مجموعه هایی دارن. تمرکز ما بیشتر روی تحلیل تکنیکال خواهد بود چرا که این شیوه از تحلیل هستش که بیشتر در ترید و پیدا کردن بهترین سیگنال خرید ارز دیجیتال به کار میاد.
در تحلیل تکنیکال تاریخچه و سوابق قیمتی بررسی میشن و سپس با استخراج الگو های تکرار شونده، این الگو ها به آینده تعمیم داده میشن و پیش بینی قیمت های آتی صورت می گیره. برای تحلیل تکنیکال نیاز به ابزار هایی داریم و بررسی یکی از این ابزار ها در دنیای تحلیل تکنیکال با نام کندل استیک ها، موضوع نگارش این مقاله هستش. در این مقاله توضیح خواهیم داد که کندل استیک یا نمودار شمعی چیست و برای چه کار هایی مورد استفاده قرار می گیره و همچنین آموزش کندل استیک ها رو بهتون ارائه خواهیم داد و می بینیم که انواع کندل استیک ها به چه شکله و هر کدوم چه پیام تحلیلی می تونه به ما بده. تا آخر این مقاله رو همراه باشید تا با هم ببینیم که کندل استیک چیست و به چه کاری میاد.

مقدمه ای بر تحلیل تکنیکال

مطمئنا به دفعات زیاد از با تجربه های بازار های مالی مثل فارکس و ارز دیجیتال شنیدین که میگن برای انجام ترید و معامله در بازار، باید تحلیل تکنیکال بلد باشی و بتونی از روی نمودار موقعیت های خرید و فروش رو شناسایی کنی. خب این تحلیل تکنیکال چیه و از کجا اومده و چه کاری انجام میده اصلا. منشا پیدایش تفکر تحلیل بازار بر پایه روش های تکنیکی به بیش از سه قرن قبل بر می گرده و همه چیز از مشاهده های معامله گران به تغییرات قیمت کالا و دارایی ها آغاز شد. در دنیا هلندی ها و ژاپنی ها رو ابداع کننده و بنیان گذار تحلیل تکنیکال دونستن.
مثلا گفته میشه که در طی قرن 17 میلادی فرد هلندی با نام جوزف وگا با بررسی تکنیکی نسبت به روند قیمت‌ ها، در بازار هلند معامله انجام میداده. در ژاپن و در طی قرن 18 میلادی، تکنیک‌ های تحلیل کندلی یا شمعی رواج پیدا کرد و بنیان گذار اون فردی بود با نام مونه هیسا هما. ژاپنی‌ ها نخست از نمودار های شمعی برای ثبت و بررسی میزان تغییر قیمت کالا ها به ویژه برنج استفاده می کردن. با توسعه و گسترش بازار های مالی و به خاطر این که الگو های کندلی یا شمعی به راحتی در ذهن تحلیل گران و معامله گران نقش می بندن، تکنیک‌ های کندلی ژاپنی رشد بیشتری پیدا کرد و در سایر بازار ها به خصوص بازار های مالی به کار گرفته شد. با وجود این که ژاپنی ‌ها نخستین قدم رو برای پایه گذاری تحلیل تکنیکال قیمت ها برداشتن، ولی زمینه‌ های پیشرفت تحلیل تکنیکال قیمت ها در امریکا و توسط فردی به نام چارلز داو پایه گذاری شد. ژاپنی ‌ها عملا تا اون زمان فقط ابزاری رو برای پیش ‌بینی قیمت ها معرفی کردن، ولی زاویه نگرش و نظریات چارلز داو بسیار پیشرفته تر و توسعه یافته تر بود.
مختصری با تاریخچه و منشا پیدایش تحلیل تکنیکال آشنا شدیم. از منظر تحلیل تکنیکال، قیمت ها تصادفی ایجاد نمیشن و همه دارای روند ها و الگو هایی هستن. در تحلیل تکنیکال، هدف کشف و استخراج این روند ها و الگو ها هستش. چنان چه یک الگوی تکرار شونده در طول زمان های گذشته به دست بیاد، میشه احتمال بالایی داد که دوباره این روند تکرار خواهد شد و متناسب با این روند میشه پوزیشن معاملاتی لانگ یا شورت باز کرد.
خب به نظرتون اطلاعات چه طور نمایش داده میشه در تحلیل تکنیکال؟ عمدتا اطلاعات به شکل نموداری در تحلیل تکنیکال ارائه میشه و خود نمودار ها هم به سبک و سیاق های متفاوتی نمایش داده میشن. نمایش خطی، میله ای و کندلی از انواع شیوه های نمایش اطلاعات در بازار های مالی هستن. در این مقاله، نمودار های شمعی یا کندلی رو به عنوان یکی از صورت های نمایش نمودار در تحلیل تکنیکال شرح میدیم و آموزش کندل استیک ها رو خواهیم داشت. اگر دوست دارین از یک چارت حرفه ای برای تحلیل تکنیکال استفاده کنین ارزسنج اکانت پریمیوم تریدینگ ویو رو بصورت رایگان در اختیار شما قرار داده تا بتونین از بی نهایت اندیکاتور در تحلیل های خودتون استفاده کنین برای استفاده از این بخش کافیه به بخش تریدینگ ویو رایگان مراجعه کنین.

کندل استیک Candlestick یا نمودار شمعی چیست؟

نمودار کندل استیک یا شمع ژاپنی که نمودار مورد علاقه عموم تکنیکالیست هاست که در ان فاصله بین قیمت های open و close را با یک مستطیل مشخص ترسیم می کنیم. رنگ بدنه این مستطیل بسته به صعولی یا نزولی بودن این کندل متفاوت بوده و در اکثر چارت های تحلیل کندل های صعودی را به زنگ سبز نشان داده و کندل های نزولی را با رنگ قرمز نشان می دهند. همچنین شاید در یک چارتی بصورت تصادفی این رو هم مشاهده کنین که کندل های صعولی رو با رنگ سفید و کندل های نزولی رو با رنگ سیاه نشون بدن.
بنابراین تحلیلگر با یک نگاه سریع به نمودار و بر مبنای رنگ بدنه سبز یا قرمز کندل ها به سادگی می تونه تشخیص بده که آیا قیمت در بازه زمانی مورد نظر رشد کرده یا اینکه دچار نزول شده است. بنابراین کندل های سبز به ما میگن که روزهای بازار در چنین شرایطی پر رونق و سطح عمومی قیمت ها افزایش یافته است. و قیمت close بالاتر  از open بوده است. اما کندل های قرمز نشان دهنده این هستن که بازار کساد و بی رونق بوده و سهام داران نگون بخت دچار ضرر و زیان شده اند. اشاره کردیم که الگو های کندلی یا شمعی رو برای اولین بار ژاپنی ها ابداع کردن و بعد از اون توسط چارلز داو امریکایی توسعه پیدا کرد. 

انواع نمودار های تکنیکال

انواع مختلفی برای نمایش نمودار های تکنیکال وجود داره که در این بخش از مقاله کندل استیک چیست؟ به اصلی ترین اون ها اشاره خواهیم کرد.

نمودار میله ای (Bar Chart)

این فرم از نمایش از 4 قسمت (همانند تصویر زیر) قیمت آغازین (Open)، بیشترین قیمتی که در یک بازه معاملاتی در اون دارایی شکل می گیره (High)، کمترین قیمتی که در یک بازه معاملاتی در اون دارایی شکل می گیره (Low)، قیمت پایانی (Close) ساخته شده. در این فرم نمایش، اطلاعات مقاطع زمانی از قبیل روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه به شکل یک میله نشون داده میشه. هر میله نشان دهنده معاملات اون روز، هفته یا ماه هستش. هر میله بیان گر اطلاعات خرید و فروش بازه معاملاتی هستش به این شکل که خط راست میله نشان دهنده قیمت باز شدن (open) و خط سمت چپی نشان دهنده قیمت پایانی (close) هستش. بالا ترین قیمت معامله در بالا میله و کم ترین قیمت معامله در پایین میله جای می گیره. اساسا هر موقع قیمت آغازی از قیمت پایانی یا Close پایین تر باشه، معاملات اون بازه زمانی صعودی و مثبت تلقی میشه و چنان چه بر عکس این باشه، معاملات اون بازه زمانی، نزولی یا منفی در نظر گرفته میشه.

نمودار شمعی یا کندل استیک

در سیستم نمایش کندل استیکی یا همون شمع ژاپنی، مولفه دیگه ای هم اضافه شده که به اون بدنه یا body خواهیم گفت. بدنه به حد فاصله بین قیمت آغاز و قیمت پایانی یا Close گفته میشه که به صورت یک مستطیل در بازه زمانی معین نمایش داده میشه. چنان چه قیمت بسته شدن از قیمت اغازین بیشتر باشه به اون کندل مثبت یا صعودی میگیم، در مقابل اگر قیمت پایانی (Close) از قیمت آغاز کم تر باشه به اون کندل منفی یا نزولی میگیم. ناتوانی نمودار خطی در نمایش نقطه های ورود و خروج و ضعف نمودار میله ‌ای در نمایش وضعیت واقعی بازار باعث شد تا ماهیت بصری این دسته از نمودار ها، یعنی نمودار های مبتنی بر کندل استیک مورد توجه زیادی قرار بگیره. فرم کلی کندل استیک ها رو در تصویر زیر مشاهده می کنید.

همونطور که در شمای کلی کندل استیک ها در تصویر فوق مشاهده می کنین، هر کندل یک خط در بالا و پایین خودش داره که بهشون میگن سایه یا Shadow، در ادامه توضیح میدیم که این مفهوم این سایه ها روی کندل استیک ها چیه. همواره یکی از مواردی که باید برای فعالیت در بازار های مالی مد نظر قرار بدیم، مقدار فشار خرید و فروش هستش. از نمودار های مبتنی بر کندل استیک برای یافتن الگو ها و همچنین روانشناسی بازار استفاده میشه. به طور کلی نمودار های شمعی تشکیل شده از سه بخش بدنه، سایه بالایی و سایه پایینی هستن. در نمودار کندلی، بدنه مثبت معمولا به رنگ سبز یا سفید و بدنه منفی به رنگ قرمز و یا مشکی نمایش داده میشه که البته بستگی به نرم‌افزار مورد استفاده داره و چیز زیاد مهمی هم نیست. هر چه بدنه کندل بلند تر شکل بگیره، نشان از قدرت خریداران و فروشندگان داره و همچنین خطی که در بالا و پایین کندل قرار می گیره، حاکی از بیش ترین و کم ترین قیمت دارایی هستش که بهش سایه یا shadow هم میگیم. همونطور که در شکل فوق مشاهده می کنین به خطی که از وسط کندل ها رد میشه اصطلاحا سایه گفته میشه. در اصل، وقتی Shadow در یک کندل ساخته میشه که معامله ‌ای خارج از بازه قیمت باز شدن تا بسته شدن دارایی انجام گرفته باشه. به علاوه عدم وجود سایه در کندل ها نشان‌ دهند اطمینان بالای خریداران یا فروشندگان اون دارایی مشخص هستش. از همین رو وجود یا عدم وجود Shadow، همچنین اندازه و محل قرارگیری تون، همگی اطلاعات ارزشمندی رو در مورد اون دارایی به ما ارائه میدن. برای مثال بعضی از تحلیل گران با مشاهده سایه بلند انتظار بازگشت قیمت رو دارن، اما این مسئله همیشه هم درست از آب در نمیاد.

بازار های گاوی و خرسی

جا داره در مقاله کندل استیک یا نمودار شمع ژاپنی اشاره ای هم داشته باشیم به بازار گاوی و خرسی که توضیح مختصر اون ها رو در ویدیو اصطلاحات کاربردی ارزهای دیجیتال ارائه کرده ایم. به بازار های صعودی که قیمت ها در ان رشد می کنن اصطلاحا بازار Bullish یا گاوی میگن و به بازار های نزولی که قیمت ها دچار افت میشن، بازار Bearish یا خرسی گفته میشه. در واقع گاوها در بازار ارزهای دیجیتال و سایر بازارهای سهامی سمبل خریداران هستن که مشتاقانه قیمت را با طمع کسب سود به سمت بالا هل میدن و خرس ها فروشندگان ترسو هستن که به رشد قیمت ها هیچ اعتقادی ندارن، و با فروش های سنگیم خود به بازار حمله نموده و موجب نزول قیمت میشن. در اصل جهت روند نهایی بازار بستگی به نتیجه این زور آزمایی داره که ایا این خرس ها هستن که بازار را در اختیار می گیرن یا گاو ها؟
علت نام گذاری بازار صعودی تحت عنوان بازار گاوی این هستش که به هنگام مبارزه، گاو با شاخ های تیز خودش به خرس حمله نموده و رو به سمت بالا شاخ می زنه. یعنی مشابه حمله خریداران به بازار که قیمت را به سمت بالا هل می دن. اما خرس در میدان نبرد با پنجه های نیرومندش، از بالا به پایین به گاو به گاو ضربه میزنه. نتیجتا حمله فروشندگان به بازار را مشابه پنجه زدن رو به پایین خرس تصور کرده اند؛ شاید این نکته هم خالی از لطف نباشه که در اغلب فرهنگ ها از گاو بعنوان سمبل باروری، برکت و سود آوری نام برده میشه. 

الگو های معروف در کندل استیک ها (انواع کندل استیک)

تحلیل گران برای یک سری از الگو های شمعی که معروف تر و کاربردی تر از بقیه هستن، اسامی خاصی انتخاب کردن که در ادامه اونا رو با شکل هاشون بهتون معرفی می کنیم.

کندل دوکی (Spinning tops) :

از انواع کندل استیک ها، در ابتدا کندل دوکی رو بررسی می کنیم. در این نوع از کندل ها بدنه کوچک شمع ها یا کندل های تشکیل شده و سایه های بلند اون، حاکی از تردید و عدم قطعیت در بین خریداران و فروشندگان می باشد. در این نوع از کندل ها قیمت باز و بسته شدن کندل بسیار نزدیک به هم هستش ولی قیمت دارایی در طول بازه زمانی نوسانات زیادی داشته که نشون دهنده از کشمکش خریداران و فروشندگان برای تعیین قیمت هستش که در نهایت هیچ کدوم هم موفق نشدن. با شکل گیری این الگو در انتهای یک روند نزولی، احتمال افزایش یافتن قیمت و تغییر روند از نزولی به صعودی وجود داره. البته عکس این مسئله هم صدق می کنه و اگر این الگو در انتهای یک روند صعودی شکل بگیره، احتمال افت قیمت ها و تغییر روند به نزولی وجود داره.

کندل چکش و کندل چکش وارونه

از دیگر انواع کندل استیک، کندل چکشی و کندل چکش وارونه می باشد. از مشخصه های مشترک این دو الگو همونطور که در تصویر فوق هم می بینید، بدنه کوچک ولی سایه بالایی یا پایینی بلند هستش. کندل چکش و کندل چکش وارونه، در انتهای یک روند نزولی صورت می گیرن و نشان دهنده شروع یک روند صعودی هستن. این دو الگو که به ترتیب دارای سایه پایینی و بالایی بلندی هستن، نشون میدن که به مرور زمان و حتی با وجود سعی و تلاش فروشندگان برای کاهش دادن قیمت، به قدرت خریداران افزوده شده و نوید افزایش قیمت دارایی رو در روز های آینده میدن.

کندل مرد به دار آویخته شده و کندل ستاره دنباله دار :

کندل مرد به دار آویخته شده و کندل ستاره دنباله دار از دیگر انواع کندل استیک ها هستن و در انتهای یک روند صعودی شکل می گیرن و نشون دهنده شروع یک روند نزولی در آینده نزدیک هستن. این دو الگو شمعی که به ترتیب دارای سایه پایینی بلند و سایه بالایی بلند هستن، پیام میدن که به مرور زمان و حتی با وجود سعی و تلاش خریداران برای افزایش دادن قیمت، به قدرت فروشندگان اضافه شده و در روز های آینده باید انتظار روند نزولی داشته باشیم. همونطور که متوجه شدید، این دو الگو، در مقابل الگو های چکش و چکش وارونه قرار می گیرن.

کندل مارابوزو :

همونطور که در تصویر فوق می بینید، در کندل مارابوزو، هیچ سایه یا Shadow نداریم و کندل ها فقط بدنه دارن. از همین رو بالا ترین و پایین ترین قیمت با یکی از قیمت‌ های باز یا بسته شدن دارایی، همسان بوده و بر اون منطبق شده. بسته به اینکه این نوع از کندل ها سبز یا قرمز باشن، حاکی از کنترل خریداران و روند صعودی یا کنترل فروشندگان و روند نزولی می باشد.

کندل دوجی

در کندل دوجی نقاط آغازین و پایانی قیمت ها منطبق بر هم هستن و همونطور که می بینید، بدنه ای شکل نمی گیره. کندل دوجی خودش به چهار دسته تقسیم میشه که در شکل فوق مشاهده می کنید. 

1.    دوجی پایه بلند

در کندل دوجی پایه بلند، قیمت باز و بسته شدن دارایی یکسان و یا بسیار نزدیک به هم می باشد و سایه ‌های بالایی و پایینی بلندی هم داره. این قضیه این معنی رو میده که در محدوده‌ هایی از زمان فشار خرید سبب شده که قیمت تا حد بسیاری بالا بره و در محدوده ‌هایی هم فشار بالای فروش قیمت رو تا حد زیادی پایین آورده. طبیعتا چنین مسئله ای نشان از نوسان زیاد و عدم ثبات در بازار داره و باعث عدم قطعیت و تردید در معاملات میشه. 

2.    دوجی سنجاقک

در کندل دوجی سنجاقک قیمت باز و بسته شدن دارایی و بالا ترین قیمت دارایی منطبق و یا بسیار نزدیک به هم هستش و سایه پایینی بلندی در کندل صورت می گیره. شکل گیری کندل دوجی سنجاقک این معنا رو میده که دارایی در بالا ترین قیمت شروع به معامله کرده ولی فشار فروش قیمت رو تا حد زیادی کاهش داده ولی مجددا فشار خرید باعث افزایش قیمت دارایی تا بالا ترین قیمت معامله، شده و در همان قیمت هم بسته شده و پایان پیدا کرده. از همین رو میشه گفت که این کندل نشان دهنده پیروزی خرید و تقاضا و روند صعودی دارایی دارد. به همین خاطر هم هست که وقتی کندل دوجی سنجاقک در انتهای یک روند نزولی و در ناحیه حمایتی دارایی تشکیل میشه، نشان از شروع روند صعودی در اون دارایی هستش و نقطه مناسبی برای ورود و خریداری اون دارایی مشخص می باشد. البته به شرط این که کندل بعدی بالاتر از دوجی سنجاقک باشه و استارت روند صعودی رو تایید کنه.

3.    دوجی سنگ قبر

در کندل دوجی سنگ قبر، قیمت باز و بسته شدن و پایین ترین قیمت معامله منطبق و یا بسیار نزدیک به هم می باشد. به این شکل که دارایی در قیمت پایین شروع به معامله و خرید و فروش کرده، ولی فشار خرید، قیمت رو افزایش داده منتهی مجددا فشار فروش باعث نزول قیمت دارایی شده و در همان پایین ترین قیمت بسته شده و پایان یافته. از همین رو کندل دوجی سنگ قبر، نشان دهنده از روند نزولی قیمت دارایی مورد تحلیل هستش. به همین خاطر شکل گیری کندل دوجی سنگ قبر در انتهای یک روند صعودی و در ناحیه مقاومتی دارایی می تونه نشان از استارت روند نزولی باشه. البته به این شرط که کندل بعدی پایین تر از کندل سنگ قبر تشکیل بشه و آغاز یک روند نزولی رو تایید کنه.

4.    دوجی چهار قیمت: 

در یک کندل دوجی چهار قیمت، بالا ترین قیمت، پایین ‌ترین قیمت، قیمت شروع و قیمت پایان و بسته شدن، همگی در یک نقطه بر هم منطبق هستن و عملا از این نوع کندل اطلاعات تحلیلی خاصی نمیشه استخراج کرد و باید به کندل های بعدی یا قبلی اون توجه کرد.

سخن پایانی

در این مقاله این مفهوم رو مرور کردیم که کندل استیک چیست و چه اطلاعاتی می تونیم ازشون کسب کنیم و همچنین انواع کندل استیک رو با هم بررسی کردیم. کندل استیک ها یکی از صورت های نمایشی در نمودار ها و چارت های تحلیلی هستن که تاریخچه استفاده از اونا بر می گرده به 300 سال قبل در ژاپن. به وسیله کندل ها و سایه هایی که دارن میشه در حدود چهار مولفه قیمتی یعنی قیمت شروع، قیمت پایان، بالاترین قیمت و پایین ترین قیمت رو رصد کرد. الگو های معروف کندلی رو هم بهتون معرفی کردیم و سیگنال های تحلیل اون رو هم بهتون شرح دادیم. امیدوارم که این مقاله براتون مفید بوده باشه و نهایت استفاده رو از مقالات آموزشی آکادمی ارز دیجیتال ارزسنج ببرید.