لیکویید شدن چیست؟ ( مفهوم لیکویید شدن در ارز دیجیتال)

• 15:02 1403-02-05
• زمان مطالعه: 7 دقیقه

لیکویید شدن چیست؟ احتمالا شما هم بارها در زمان ریزش های بازار این اصطلاح رو شنیده باشین. همونطور که میدونین بازار ارز های دیجیتال مفاهیم و اصطلاحات زیادی داره که شاید شنیدنش برامون گنگ و مبهم به نظر بیاد و ما اونها رو بطور کامل در مقاله اصطلاحات کاربردی در ارز های دیجیتال توضیح دادیم. آشنایی با این مفاهیم و معانیشون طبیعتا دید ما رو نسبت به بازار رمز ارز ها باز تر می کنه و حس خوشایندی خواهد داشت. شاید به دفعات شنیده باشین که فلان کس در معامله لیکویید شد، یا اصطلاحات فراوان دیگه که هر کدوم مفهومی رو میرسونه. در این مقاله قصد داریم در مورد یکی از این مفاهیم صحبت کنیم. مفهوم لیکویید شدن (liquidations) از مفاهیم مهم در یک سری معاملات رمز ارزی هستش. البته مفهوم لیکویید شدن بیشتر در معاملات مارجین، فیوچرز و اهرمی موضوعیت داره و هم می تونه مفهوم مثبتی در دنیای ارز های دیجیتال داشته باشه و هم مفهوم منفی. در ادامه بیشتر مفهوم لیکویید شدن یعنی چی رو با هم بررسی می کنیم.

لیکویید چیست؟

 به طور کلی مفهوم لیکویید شدن یا لیکوییدتی به بیان ساده، یک شاخص برای میزان سرعت نقدشوندگی یک نوع دارایی هستش. برای نمونه ممکنه یک شی قدیمی بسیار ارزشمند در کیف خودتون داشته باشین ولی چقدر احتمال داره به سرعت بتونین اون رو به قیمت واقعی‌ خودش بفروشین؟ در لغت لیکوئید بودن (liquidity) یک دارایی به معنای نقد پذیر بودن بالای اون دارایی هستش. اصطلاح لیکوییدیتی در بازار رمز ارز ها، سه معنی مختلف داره که عبارتند از لیکویید بودن یک ارز دیجیتال، لیکویید بودن صرافی ارز دیجیتال و لیکویید شدن کاربر در صرافی. در ادامه سه مفهوم گفته شده رو تفضیل شرح خواهیم داد.

لیکویید بودن بازار ارز های دیجیتال به چه معناست ؟

نقدینگی یا لیکوییدیتی یک معیار برای اندازه‌گیری و سنجش سهولت تبدیل یک دارایی به پول نقد هستش. به عبارتی، لیکوییدتی سرعت امکان خرید و فروش رو مشخص می کنه. با این وجود، لیکوییدیتی بالا در یک بازار به این معناست که کاربر می تونه بدون نگرانی از بابت پایین اومدن یا بالا رفتن قیمت زمان عرضه دارایی خودش، اون رو تبدیل به پول نقد کنه. لیکوییدیتی پایین بازار هم به این معنیه که دارایی یا نمی تونه به سرعت نقد بشه یا اگه نقد بشه، اثر قابل ملاحظه ای بر قیمت اصلی اون میذاره. رمز ارز ها از جمله دارایی ‌هایی هستن که لیکوییدیتی در اونا اهمیت بسزایی داره. قطعا یک رمز ارز با عمق بازار بیشتر و لیکوییدتی بالا تر محل بهتری برای سرمایه‌گذاری، خرید و فروش و معامله خواهد بود. در حال حاضر ارز های مشهور و محبوبی مثل بیت کوین و اتریوم و همچنین استیبل کوین هایی مثل تتر بسیار لیکویید هستن.
جهت بررسی سلامت و مطمئن بودن بازار، مولفه های متنوعی رو می تونیم معیار قرار بدیم. مولفه هایی مثل حجم کل بازار یا حجم معاملات روزانه. یکی دیگه از مولفه های مهم برای اطمینان از صحت و سلامت یک بازار، میزان نقد پذیری یا لیکوییدیتی اون بازار هستش. مارکت هایی که معاملات کوچک تاثیری در قیمت نهایی و حجم بازار نمیذارن و به طور اساسی این معاملات نمی تونن سرنوشت بازار رو تغییر بدن، لیکوییدیتی یا نقد پذیری بالایی دارن برای فعالیت و معامله قابل اطمینان تر هستند.
 بازار ارز های دیجیتال، لیکویدیتی بالایی داره و سرعت نقد شوندگی در اون زیاده ولی در مقابل بازار بورس ایران نقد شوندگی یا لیکوییدتی کمتری داره و ممکنه برای فروختن سهام روز ها در صف فروش باشید و در نهایت هم مجبور بشید یا قیمت کمتر دارایی تون رو به فروش برسونید. در اصل لیکویید بودن یک بازار برای فعالان اون بازار تضمین می کنه که قیمت‌ ها پایدار بوده و مستعد نوسانات زیاد ناشی از معاملات بزرگ نیستن. بنابراین یک کاربر یا گروهی خاص از کاربران قدرت کم تری برای تغییر قیمت‌ ها و تاثیر گذاری بر روند بازار دارن. برای نمونه در بازار بیت کوین به عنوان بزرگترین رمز ارز، قیمت‌ ها اونقدری ثبات دارن که در برابر سفارشات نوسانات زیاد از خودشون نشون ندن. نقطه قوت دیگه در بازار های با لیکوییدتی بالا تر اینه که امکان تجزیه و تحلیل فنی بیشتری وجود داره چرا که امکان شکل گیری معنا دار چارت ها و نمودار های قیمتی رو فراهم می کنه.

لیکویید بودن صرافی

عمق مارکت یک صرافی، تعداد اوردر های خرید و فروش در قیمت‌ های مختلف توانایی صرافی در تامین سریع نقدینگی مورد نیاز کاربران، اعتبار و محبوبیت صرافی همه از جمله مولفه ‌هایی هست که میزان لیکویید بودن صرافی رو تعیین می کنه. معمولا کاربران حرفه ای صرافی های لیکویید رو انتخاب می کنن و این صرافی ها اعتبار بیشتری نزد کاربران دارن. چرا که سرعت معامله و خرید و فروش در بستر این صرافی ها بالاتره و کاربر آسودگی خاطر بیشتری از جهت نقد شوندگی دارایی هاش داره. برای تعیین میزان لیکویید بودن صرافی، کافیه به صفحه معاملات صرافی برین و درخواست های خرید و فروش و تعداد اونا رو مقایسه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد  صرافی برتر ارز دیجیتال و همچنین صرافی غیر متمرکز چیست ؟ می تونید مقالات تخصصی ما رو مطالعه کنین.

مفهوم لیکویید شدن کاربر در صرافی

لیکویید شدن کاربر در بازار ارز دیجیتال، مفهوم متفاوت تری از دو مفهوم گفته شده داره و در اینجا حالت منفی خواهد داشت. لیکویید شدن کاربر در بازار ارز های دیجیتال بر خلاف مفهوم مثبت و رایج این اصطلاح، اصلا صورت خوبی نداره. در اصل یک کاربر با لیکویید شدن، بخشی یا کل دارایی خودش رو از دست میده و صرافی دارایی اون رو به حساب خودش انتقال میده.
 خب یکم بیشتر به عمق این قضیه ورود می کنیم. در پلتفرم ها و صرافی هایی که معاملات آتی یا مارجین ارائه میشن، اون مقدار پولی که وارد معامله میشه معمولا اهرم می گیره و چند برابر میشه و ما به تفاوت سرمایه صرافی قرض گرفته میشه. صرافی ها دوست ندارن که پولی که به کاربر قرض میدن در نتیجه اشتباه معاملاتی کاربر، به باد بره. به خاطر همین ساز و کار لیکویید شدن کاربر رو اجرا می کنن. در این ساز و کار اگر معامله کاربر در جهت سود دهی حرکت نکنه، صرافی تا یک نقطه ای ریسک معامله کاربر رو قبول می کنه و بعد اون نقطه (قیمت مشخص) صرافی کاربر رو لیکویید می کنه و به اصطلاح دیگه حاضر نیست ریسک و ضرر کاربر رو متقبل بشه و کل یا مقداری از دارایی کاربر رو به عنوان ضرر و زیان خودش از موجودی کاربر بر میداره.
در معاملات فیوچرز و مارجین که بحث لیکویید شدن مطرحه، کاربران دو جور می تونن پوزیشن معاملاتی داشته باشن. می تونن پوزیشن معاملاتی خودشون رو روی Isolated باز کنن که در این صورت فقط امکان لیکویید شدن موجودی در همون معامله وجود داره و همچنین می تونیم پوزیشن معاملاتی روی حالت cross داشته باشیم که در این صورت امکان لیکویید شدن کل دارایی موجود روی صرافی وجود داره.

نحوه مشاهده مقدار دارایی لیکویید شده

در ادامه مقاله لیکویید شدن به زبان ساده وب سایت هایی رو بهتون معرفی می کنیم که می تونین در اون میزان دارایی هایی که در طول روز در صرافی ها لیکویید میشن رو مشاهده کنیم. وب سایت Cryptometer.io، یکی از وب سایت هایی هستش که میزان دارایی های لیکویید شده کاربران در داخل صرافی ها رو نشون میده. اگر داخل این سایت رفته و به قسمت لیکوییدیشن برید، می تونید ببینید که در 24 ساعت گذشته یا تایم فریم های دیگه در صرافی ها و پلتفرم های مختلف چه تعداد کاربر و چه مقدار دارایی لیکویید شدن.
 وب سایت دیگه ای که در این زمینه می تونه بهتون کمک کنه تا به میزان دارایی های لیکویید شده پی ببرین؛ وب سایت Datamish.com هستش. در اصل در این سایت می تویند جزییات بیشتری از لیکویید شدن کاربران رو مشاهده کنین. برای نمونه میبینید که در فلان تاریخ X  میلیون دلار سرمایه لیکویید شده و بیشتر این لیکویید شدن ها در چه پوزیشن هایی بوده. این نکته رو فراموش نکنین که لیکویید شدن کاربران به نفع صرافی هستش و پول لیکویید شده به حساب صرافی وارد میشه. از همین رو صرافی ها هیچ تعارفی با شما در این زمینه نخواهند داشت چون که خودشون ذی نفع هستن. پس همیشه با تحلیل درست و دانش کافی وارد پوزیشن ها بشید تا خدای نکرده دچار لیکوییدیشن نشید.
چگونه از لیکویید شدن جلوگیری کنیم
در دادمه راهکارهایی رو بهتون ارائه می کنیم که از طریق اون ها می تونین از لیکویید شدن خودتون در بازار جلوگیری کنین. در لیکویید شدن اصلا چیز خوبی نیستش و وقتی شما در یک معامله لیکویید می شین معنیش این هستش که سرمایه ای که برای اون معامله در نظر گرفتین رو از دست می دین. 
1.    تعیین مقدار حد ضرر در معامله : با تعیین حد ضرر یا stop loss شما محدوده ای رو مشخص می کنید که در صورت روند حرکتی خلاف پیش بینی ما و در حالت رسیدن به یک نقطه مشخص پوزیشن بسته بشه. با این کار میشه جلو ضرر بیشتر و در نتیجه لیکویید شدن رو گرفت. 
2.    استفاده از اهرم مناسب و معقول : این نکته رو نباید فراموش کنید که اهرم ها در معاملات ارز دیجیتال، شمشیر دو لبه هستن. یعنی همونطور که می تونه سود شما رو چند برابر کنه می تونه زیان شما رو هم ضریب بده و باعث بشه زودتر لیکویید بشید. پس در انتخاب اهرم ها با توجه به تارگت ها و ریسک پوزیشن منطقی و معقول عمل کنید و طمع ورزی نداشته باشید.
3.    افزایش سطح دانش و مهارت تحلیل تکنیکال : تحلیل تکنیکال به شما در پیش بینی روند های قیمتی در آینده کمک شایانی می کنه. الگو های قیمتی معمولا تکرار میشن و هر قدر در مبحث تحلیل تکنیکال زبده تر و ماهر تا باشین، بهتر و درست تر می تونید روند قیمتی رو پیش بینی کنین و در نتیجه امکان ضرر و احیانا لیکویید شدن تون کاهش پیدا می کنه.

سخن پایانی 

در این مقاله در مورد مفهوم لیکویید شدن چیست؟ صحبت کردیم و به طور کلی متوجه شدیم که لیکویید شدن چیست. مفهوم لیکوییدیتی رو سه بخش کلی تقسیم کردیم و دیدیم که در دو مفهوم نخست با جنبه های مثبت طرف بودیم ولی در مفهوم سوم که معنای از بین رفتن سرمایه کاربر بود، بار منفی داشتیم. به طور خلاصه وقتی کاربر پولی رو از صرافی قرض می گیره و نمی تونه به اهدافش برسه، صرافی دارایی کاربر رو به عنوان ضرر و زیان صفر می کنه. امیدوارم این مقاله براتون مفید باشه و هیچ وقت در بازار ارز های دیجیتال لیکویید نشید.