اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران چیست؟ (بررسی آینده کریپتو کارنسی ها در ایران)

• 18:02 1403-02-05
• زمان مطالعه: 10 دقیقه

اثر ارز دیجیتال بر اقتصاد ایران و جهان یکی از بزرگترین پرسش هاییه که تقریبا ذهن همه ی فعالان این حوزه رو به خودش مشغول کرده. همه ی افرادی که با بازار رمز ارزها آشنا هستن، از افراد عادی گرفته تا اقتصاددان ها و تحلیل گران بزرگ و سیاست مدارها، نظرات متفاوتی رو در مورد سرمایه گذاری ارزهای دیجیتال و انواع آن دارن. درسته که همین الان از ارز دیجیتال در تجارت بین الملل استفاده میشه و دارایی های دیجیتالی محبوبیت بالایی رو دارن؛ اما ممکنه که این بازار و بقیه دارایی های دیجیتالی به یکباره از بین برن.

امروز قصد داریم که تاثیر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران و جهان رو مورد بررسی قرار بدیم. همونطور که میدونین اقتصاد ایران اوضاع چندان مساعدی رو نداره و تحریم های اعمال شده، حال اقتصاد کشورمون رو بدتر میکنن. اما آیا رمز ارزها میتونن مثل یک منجی برای اقتصاد کشورمون باشن؟ امکان حل مشکلات اقتصادی ایران با استفاده از رمز ارزها وجود داره؟ چالش ارزهای دیجیتال در این مسیر چه خواهد بود؟ اگه شما هم دوست دارین که پاسخی برای این سوالات پیدا کنین،تا انتهای مقاله اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران چیست؟(بررسی آینده کریپتو کارنسی ها در ایران) با ما همراه باشید.

ارزهای دیجیتال چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارند؟

بیشتر تحلیلگران و اقتصاددان ها بر این باورند که بهره گیری از رمز ارزها و بلاکچین میتونه سرعت رشد و پیشرفت کشور های در حال توسعه و اقتصاد دیجیتال رو به میزان قابل توجهی افزایش بده. از طرفی به دلیل انتقال آسان و ارزان کریپتو کارنسی ها به سراسر جهان، این نوع کشور ها میتونن میزان تجارتشون با سایر کشور های جهان رو افزایش بدن و حتی تحریم هایی که بر ضدشون وجود داره رو دور بزنن.

این موضوع میتونه برای ایرانیان بسیار مفید باشه، چرا که سال هاست به دلیل تحریم های بانکی تجارت با شرکت های بین المللی و توسعه مرزهای تجاری کسب و کار های ایرانی، با مشکلات بسیار زیادی همراه بوده است. برای اینکه دید بهتر و گسترده تری رو نسبت به تاثیر ارز دیجیتال بر اقتصاد ایران داشته باشیم، توصیه می کنیم مقاله دلایل خرید بیت کوین توسط سرمایه گذاران سازمانی رو هم مطالعه نمایید.

بهتره که از دیدگاه صاحب نظران این حوزه و تحلیلگران مطرح باخبر بشیم. به همین منظور در ادامه همین مقاله دیدگاه تعدادی از فعالان اقتصادی برجسته رو براتون بازگو خواهیم کرد.

توجه داشته باشید که: تمامی مطالب ارائه شده در این مطلب فقط و فقط نقل قولی از اشخاص، پلتفرم ها و سایت های مختلف است و تیم ارزسنج هیچ کدام از این مطالب رو تایید و یا تکذیب نمی کند. ما تو این مقاله تنها نظر این افراد و پلتفرم ها رو در مورد تاثیر ارز دیجیتال بر اقتصاد جهان و ایران رو بازگو میکنیم.

دیدگاه احمد علوی

احمد علوی یک استاد دانشگاه و اقتصاد دان ایرانی است که در حال حاضر ساکن سوئد می باشد. علوی در پاسخ به سوال " آیا درآمد ناشی از ارزهای دیجیتال قادر به رفع تنگناهای موجود در اقتصاد است یا نه؟ " چنین پاسخ داده که:
در شرایط فعلی و با توجه به تحریم های موجود، کاهش میزان درآمد های نفتی کشور، محدود شدن منابع ارزی ایران و عدم دسترسی به اون ها و تاثیرات شیوع ویروس کرونا روی اقتصاد این کشور، دولت سعی میکنه که از هر روشی برای دور زدن تحریم های اقتصادی استفاده کنه.
اما مشکلات اقتصادی ایران، بحران های بسیار بزرگ و عمیقی هستن که تنها با استفاده از ارزهای دیجیتال و بیت کوین قابل حل و فصل نیستن. از طرف دیگه منابع درآمدی این کشور محدود هستن و اصلا قابل اتکا و اطمینان نمی باشند.

همچنین احمد علوی در پاسخ به این سوال که " آیا استخراج بیت کوین در ایران با توجه به قطعی های پشت سر هم برق، اقتصادی است؟ " اینطور جواب داد که:
هزینه های مربوط به استخراج ارزهای دیجیتال رو میتونیم از طریق بخش های مختلف جامعه از جمله بخش های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تامین کرد. با توجه به عملکرد و رویکردی که دولت داشته، اینطور به نطر میرسه که هزینه های اجتماعی و اقتصادی در بلند مدت، اهمیت چندان زیادی رو برای دولت نداره. مقاله سرمایه گذاری بلندمدت در ارزهای دیجیتال چیست؟ هم در زمینه سرمایه گذاری در این بازار می تونه برای شما مفید باشه.

اقتصاد ایران برای اینکه بتونه به یک تعادل برسه، به منبع مالی ای در حدود 100 میلیارد دلار در سال احتیاج داره. بخش کوچکی از این منابع ارزی از طریق استخراج ارزهای دیجیتال بدست میاد ولی به قدری ناچیزه که عملا تاثیری در بهبود شرایط نخواهد داشت.
شرایط اقتصادی فعلی ایران بسیار خاص و حساس است و قرار گرفتن حاکمیت زیر فشار های مختلف باعث شده که به هر وسیله ای به دنبال راهی برای پر کردن خلا های اقتصادی خودش باشه. البته به این نکته باید توجه داشت به کارگیری هیچ کدوم از این روش ها در کشوری که یک اقتصاد متعارف داره، دیده نمیشه و از نظر علم اقتصاد هم درست نیست. 

سوال بعدی از احد علوی این بود که " آیا دستگیری یکی از فعالان بازار ارزهای دیجیتال با توجه به افزایش محبوبیت فعالیت در این بازار در بین مردم، این سوال رو در ذهن مخاطب بوجود نمیاره که آیا دولت به دنبال راهی برای تصاحب این بازار در ایران است؟ ":
البته که با توجه به امیدی که دولت ایران برای تامین کسری بودجه اش از بازار رمز ارزها داره، طبیعیه که قصد داشته باشه بخش حقوقی و افراد حقیقی رو از فعالیت در این حوزه حذف و یا ایرانیان رو برای سرمایه گذاری در رمز ارزها محدود کنه. هر چند که این بازار بین المللی فرصت بسیار مناسبی برای کسب درآمد ارزی برای ایرانیان است.

دیدگاه پایگاه اطلاع رسانی حوزه

در ادامه مقاله اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران چیست؟ (بررسی آینده کریپتو کارنسی ها در ایران) به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه: اقتصاد کشور با وجود رمز ارزها و بیت کوین رو به نابودی خواهد بود. ضرر این موضوع بیش از هر بخشی متوجه ملت خواهد بود. این پلتفرم تاثیر ارز دیجیتال بر اقتصاد ایران رو منفی میدونه.

ضرباتی که بیت کوین، ارزهای دیجیتال و استخراج اون ها به اقتصاد کشور وارد میکنه، موارد زیر هستند:

1.    فردی که مزرعه استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال رو داره، به ازای ارزی که با صادرات کالا بدست اومده، ماینر و دستگاه های استخراج رمز ارز وارد میکنه. این مسئله به اقتصاد کشور ضربات جبران ناپذیری رو وارد میکنه.
2.    برقی که برای دستگاه های ماینر بیت کوین مورد استفاده قرار میگیره، بایستی به تولید در صنایع و تامین رفاه مردم اختصاص پیدا کنه.
3.    تعطیل شدن پایگاه و مراکز تولیدی به دلیل تغییر کاربری کارخانه های کشور به مزارع استخراج بیت کوین و ارز های دیجیتال نیز میتونه خسارات بسیار شدیدی رو بر اقتصاد کشور وارد کنه.
4.    به دنبال تعطیلی کارخانه ها و مراکز تولیدی، شاهد افزایش نرخ بیکاری خواهیم بود که علاوه بر مشکلات اقتصادی، مشکلات اجتماعی هم به دنبال خواهد داشت.
5.    تبدیل Bitcoin به ریال و یا برعکس نیز آخرین ضربه رو به بدنه اقتصاد ایران خواهد زد.

توجه داشته باشین که در این پایگاه اطلاع رسانی تماما اثرات منفی ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران مطرح شده است و از نقاط قوت و مزیت های آن چشم پوشی شده.

دیدگاه وال استریت ژورنال

جایگزینی ارزهای دیجیتال و دلار در ایران. طبق نظر وال استریت ژورنال، ایران تلاش میکنه که با جایگزین کردن ارزهای دیجیتال به جای دلار، وابستگی که به اقتصاد جهانی داره رو کاهش بده و به حداقل برسونه. با حذف شدن دلار از ذخایر ارزی کشور های بزرگی مثل روسیه و چین، فشار اقتصادی زیادی به کشور آمریکا تحمیل شده. حتی انتظار میره که در آینده مبادلات نفتی به جای دلار با بیت کوین انجام بشه.

منتقد های این نظریه اعتقاد دارن که گستردگی ارزهای دیجیتال در سراسر دنیا به قدری زیاده که فعالیت ایران تو این حوزه نمیتونه به عنوان راه کار مناسبی برای دور زدن تحریم ها در نظر گرفته بشه؛ این افراد معتقدن که ایران فقط خواسته مثل کشور های دیگه، سهمی توی این حوزه داشته باشه و از الان به فکر گسترش اقتصاد دیجیتال خود باشد.

بعد از شیوع کووید 19 بیت کوین تونست به رشد حودش ادامه بده و برخلاف پیش بینی هایی که در مورد رکود قیمت این ارز دیجیتال وجود داشت، تونست رشد 27 درصدی رو تجربه کنه. بیشتر کارشناس های مالی اعتقاد دارن که با افزایش تشویش تو بازارهای مالی، خرید بیت کوین میتونه نوساناتی که تو بازار سهام وجود داره رو خنثی کنه. انتظار میره که ایران هم بتونه مثل بیشتر کشور های دیگه، ارزهای دیجیتال رو وارد اقتصاد خودش کنه.

در حال حاضر دسترسی ایرانی ها به بازارهای بین المللی ارزهای دیجیتال خیلی محدوده و نظام مالیاتی کشورمون هم تو این حوزه بسیار مبهم است. از طرفی سیستم های بانکی ایران به بانک های جهانی متصل نیستن و به همین خاطر مشکلات پرداخت زیادی تو حوزه پرداخت های بین المللی برای ایرانی ها وجود داره.

بعضی از فعالی های اقتصادی در ایران اعتقاد دارن که به خاطر محدودیت های بازار دلار، قانونی شدن ازهای دیجیتال و بیت کوین و تنظیم یک نظام مالیاتی دقیق برای این حوزه، انتظار میره که درصد بیشتری از اقتصاد ایران به بازار ارزهای دیجیتال اختصاص پیدا کنه. با توجه به قوانینی که ممکنه در این حوزه تو ایران تصویب بشه، ارزهای دیجیتال میتونن تاثیر متغیری رو روی اقتصاد ایران بذارن. مقاله الزامات سرمایه گذاری در بازار ارز دیجیتال  هم میتونه شما رو برای سرمایه گذاری کردن یا نکردن در این بازار کمک کنه.

دیدگاه موسسه الیپ تیک

الیپ تیک یه موسسه ی فعال تو حوزه بلاک چین و ارزهای دیجیال است. این موسسه معتقده که درآمد استخراج بیت کوین در ایران صدها میلیون دلاره که میتونه به عنوان منبعی برای صادرات و واردات تو ایران مورد استفاده قرار بگیره. با توجه به تحریم هایی که علیه ایران وجود داره، این درآمد ها میتونه تا حد زیادی از فشاری که تحریم ها به کشورمون وارد میکنن رو کاهش بدن.

گفته میشه که 4.5 درصد از کل استخراج ارزهای دیجیتال دنیا تو ایران انجام میشه. طبق آماری که موسسه الیپ تیک منتشر کرده میزان گردش مالی حاصل از استخراج ارز دیجیتال در ایران، سالانه یک میلیارد دلار برآورد شده. البته الیپ تیک اعلام کرده که ارائه یک امار و عدد دقیق در این مورد کار سختیه و عدد منتشر شده بر اساس تخمینی هست که توسط مرکز مالی جایگزین کمبریج تو سال 2020 منتشر کرده.

با توجه به اینکه میزان برق مصرفی برای استخراج بیت کوین معادل با 600 مگاوات براورد شده، میزان برقی که تو ایران صرف فرآیند ماینینگ ارز دیجیتال میشه، معادل با برقی است که توسط سوختن 10 میلیون بشکه نفت بدست میاد. این عدد معادل با 4 درصد از صادرات نفت ایران تو سال 2020 می باشد.

دیدگاه الیاس حضرتی 

الیاس حضرتی، رییس سابق کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، تو نشستی که با فعالان سیاسی داشت، عنوان کرد که نباید در مورد ارزهای دیجیتال که یکی از مهمترین مسائل روز دنیاست، برخوردی که با ماهواره و ویدئو داشتیم رو تکرار کنیم.
حضرتی با تاکید روی فراهم کردن امکانات لازم برای استخراج ارزهای دیجیتال تو کشورمون گفت که اگر استخراج ارزهای دیجیتال رو تو کشور ممنوع اعلام کنیم، خودمون رو از درآمد 5 تا 7 میلیارد دلاری این حوزه بی نصیب کردیم. همچنین با مهم دونستن نقش ارزهای دیجیتال در تامین بودجه کشور تو شرایط فعلی، از چین به عنوان یکی از کشور هایی که عملکرد موفقی رو تو این حوزه داشته یاد کرد.

او همچنین اضافه کرد که ما تو کشوری زندگی میکنیم که انرژی ارزان است و میتونیم با تبدیل کردن گاز به برق میتونه، زمینه رو برای استخراج ارزهای دیجیتال فراهم کنیم. در مجموع الیاس حضرتی با توجه منابع و پتانسیل هایی که در داخل کشور داریم، اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران رو بسیار مناسب میدونه و اعتقاد داره که ارزهای دیجیتال میتونن تا حد زیادی به اقتصاد کشورمون کمک کنن.

دیدگاه اکبر فرج نیا

طبق گزارشی که تو سایت خبرگزاری فارس منتشر شده، اکبر فرج نیا که مدیر عامل شرکت توزیع نیروی برق در استان آذربایجان شرقی است، تو نشستی که با رسانه های خبری داشت، عنوان کرد که:
" برق اصلا انرژی ارزونی نیست و ارزان هم بدست نمیاد. اگر از انرژی برق به عنوان یک صنعت یاد کنیم، میشه گفت که یه ماده اولیه به کالا تبدیل شده و در اختیار عموم قرار گرفته. "
طبق گفته آقای فرج نیا، مصرف برق تو کشورمون رشد زیادی رو کرده و از اونجایی که استخراج ارزهای دیجیتال یکی از راه های مصرف برق در کشور ماست، میتونیم از صنعت ماینینگ ارزهای دیجیتال به عنوان نوعی قاچاق انرژی یاد کنیم. 

دیدگاه محمد حسین فرهنگی

تو جلسه ای که در مجلس شورای اسلامی با حضور رئیس بانک مرکزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه، به منظور بررسی مشکلاتی که گریبان کشورمون شده تشکیل شده بود؛ گزارشی در مورد شاخص های اقتصادی کشورمون منتشر شد. آقای محمد حسین فرهنگی، نماینده مردم تبریز به این گزارش واکنش نشون داد و از رئیس بانک مرکزی خواست که نظارت سفت و سختی رو بر ارزهای دیجیتال داشته باشه.

همچنین آقای فرهنگی عنوان کرد که مجوز های اعطا شده توسط وزارت صمت برای استخراج بیت کوین و ارزهای دیجیتال در کشور، ابهاماتی رو داره و باید بازنگری هایی تو این حوزه انجام بشه. بیت کوین بزرگترین ازر دیجیتال دنیاست که مورد توجه سرمایه گذاران ایرانی قرار گرفته است. بعضی از کشورهای جهان به منظور راحت تر کردن مبادلات ارز و پیدا کردن جایگزینی برای دلار آمریکا تو معاملات بین المللی، از ارزهای دیجیتال استفاده میکنن.
امیدواریم که مسئولین کشور ما هم با بررسی بهتر این حوزه و تمرکز بر روی مزیت هایی که استفاده از ارزهای دیجیتال، قوانین مناسبی رو برای فعالیت تو کریپتوکارنسی ها وضع کنن.

دیدگاه آقای فیروز آبادی

آقای فیروز آبادی که دبیر شورای عالی در رابطه با ارزهای دیجیتال عنوان کرده که:
اگه ورود به دنیای ارزهای دیجیتال و فعالیت تو این حوزه از سمت مسئولین کشور کنترل نشه، میتونه ضرر بزرگی به کسب و کارهای کشور وارد کنه؛ اما اگه بتونیم با دید درستی به ارزهای دیجیتال نگاه کنیم، این تهدید جهانی میتونه کمک بزرگی به اقتصاد کشورمون کنه.
طبق گفته فیروز آبادی، ماینینگ تو کشورمون با شرایطی مثل تولید برق با تبعیت از قیمتی که برای صادرات اون در نظر گرفته شده، آزاد است. در حال حاضر هم بانک مرکزی کشورمون در حال بررسی امور اقتصادی و مالی ارزهای دیجیتال تو کشور ماست تا بتونه بهترین قوانین ممکن رو برای این حوزه در نظر بگیره.

استفاده و تزریق ارزهای دیجیتال به اقتصاد کشور باید تحت کنترل بانک مرکزی باشه که یک نهاد نظارتی برای رمز ارزها تو ایران است. رمز ارز ملی ریال هم میتونه برای اقتصاد کشورمون مفید واقع بشه ولی باید با جمع بندی اصولی در مورد اون تصمیم گیری بشه. 

جمع بندی

در مقاله اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران چیست؟ دیدگاه تحلیلگر ها، سیاست مداران و پلتفرم های مختلف رو مورد بررسی قرار دادیم. توجه داشته باشین که قصد ما تو این مقاله، تنها بازنشر دیدگاه این افراد در مورد ارزهای دیجیتال بود و ما هیچ کدوم از مطالبی که عنوان شد رو تایید یا تکذیب نمی کنیم. به طور خلاصه این مطلب ارز دیجیتال و اقتصاد ایران و رابطه ی بین اون ها رو از نقطه نظر مسئولین و پلتفرم های مختلف مطرح کردیم.

 اما نکته مهم و غیر قابل انکاری که وجود داره اینه که هر حوزه ای در کنار مزیت هایی که داره، ممکنه ضرر و عیب هایی رو هم داشته باشه. در چنین شرایطی بهتره که با بررسی نکات مثبت و منفی، ببینیم که مزیت های یک حوزه بیشتره یا معایب اون؛ در مورد ارزهای دیجیتال هم این نکته صدق میکنه و دولت ها باید با بررسی مزایا و معایب ارزهای دیجیتال، بهترین تصمیم گیری رو در مورد این بازار اتخاذ کنن. البته نباید فراموش کرد که رمز ارزها یک دنیای غیر متمرکز رو دارن و به همین خاطر تایید اون ها قدرت دولت ها رو با مخاطره روبرو میکنه. به همین دلیل هم مخالفت دولت ها و حکومت ها با این حوزه طبیعی است.