پروتکل لنز (Lens) چیست و چه کاربردی دارد؟

• 09:10 1403-10-02
• زمان مطالعه: 8 دقیقه

اگر شما هم دوست دارید بدونین که پروتکل لنز (Lens) چیست و چه کاربردی دارد؟ تا انتهای این مقاله ما رو همراهی کنین. همونطور که میدونید دنیای اطراف ما هر روز یک قدم بیشتر به سمت غیر متمرکز شدن حرکت میکنه و پروتکل لنز هم به همین منظور ایجاد شده. از این پروتکل به منظور ایجاد شبکه های اجتماعی بر مبنای نسل جدید اینترنت استفاده میشه.

در صورتی که شما هم وقت زیادی را در شبکه های اجتماعی مختلف مثل اینستاگرام میگذرونید، پیشنهاد میدیم که این مقاله از مباحث آموزش ارز دیجیتال را از دست ندین؛ چرا که پروتکل لنز به عنوان یک نسخه غیر متمرکز در شبکه های اجتماعی فعلی است که به شما اجازه کسب درآمد را میده.

پروتکل لنز چیست؟

لنز به عنوان یک پروتکل لایه باز (Open Source) بر روی شبکه بلاک چینی است. هدف اصلی این پروتکل اینه که شبکه های اجتماعی را در بستر شبکه های بلاک چینی و وب 3.0 به صورت غیر متمرکز بوجود بیاره. در حال حاضر در شبکه های اجتماعی مختلف، برای ایجاد ارتباط بین کاربر ها، از سیستم های متمرکز استفاده میکنه.

اگه به صفحه اصلی سایت این پلتفرم مراجعه کنیم، با این جمله مواجه میشیم: " ساختن شبکه های اجتماعی کار سختی است. پروتکل لنز این کار رو راحت کرده. " در ادامه هم ذکر شده که این پروتکل به عنوان یک گراف ترکیب پذیر و غیر متمرکز است که به شما اجازه میده، یک شبکه اجتماعی برای خودتون بسازید.

در این پروتکل مفهومی به عنوان گراف اجتماعی یا Social Graph وجود داره که در نتیجه ارتباط بین کاربر ها، موسسات، گروه ها و. . . مختلف در شبکه های اجتماعی بوجود میاد. به عبارت دیگه پروتکل لنز به شما اجازه میده که با ایجاد ارتباطات شخصی و گراف اجتماعی به صورت غیر متمرکز، شبکه ارتباطی خودتون رو گسترش بدین.

این پروتکل بر روی شبکه پالیگان (Polygon) توسعه پیدا کرده و با استفاده از الگوریتم اثبات سهام یا Proof Of Stake کار میکنه. البته این پروتکل با ساختار ماشین مجازی اتریوم سازگاری داره و به کاربران اجازه میده که مدیریت مالکیت و محتواهای خودشون رو در اختیار داشته باشن.

پروتکل لنز (Lens) به شما این امکان رو میده که دسترسی به اطلاعات و محتوای خودتون ور محدود کنین. برای مثال با استفاده از این پروتکل میتونین نوشته ها و مطالب خودتون رو تنها برای تعدادی از افراد نمایش بدید. مهمترین کاربرد این روش اینه که به شما اجازه کسب درآمد رو میده و شما میتونین برای دسترسی دادن به سایر افراد برای مشاهده محتوای شما، از آن ها حق اشتراک بگیرید.

تیم توسعه دهنده پروتکل لنز

با دنبال کردن رزومه توسعه دهنده های پروتکل Lens به یک پروژه موفق در زمینه وام دهی غیر متمرکز یا دیفای به نام آوه (Aave) میرسیم. توسعه دهنده و مدیرعامل فعلی آوه، استنی کالچف (Stani Kulechov)، به خوبی در مورد هویت دیجیتال و اهمیت کنترل آن اطلاع داشت. دانش فنی این فرد به همراه احساس نیاز در حوزه ارزهای دیجیتال باعث بوجود آمدن پروتکل لنز شد.

کالچف دوران تحصیلی خودش رو در دانشگاه هلسینکی، در بین سال های 2015 تا 2020 و در رشته حقوق گذرانده است. همچنین عمده فعایل های او در حوزه برنامه نویسی و کارآفرینی بوده و هم اکنون به عنوان مشاور در Delta Exchange مشغول به فعالیت است.

از دیگر اقدامات استنی میتونیم به سرمایه گذاری در پروژه های مختلفی مثل Squid اشاره کنیم. کالچف همچنین بیش از 150 میلیون دلار را در ابتدای سال 2022 بر روی پروتکل نیر سرمایه گذاری کرد. به طور کلی یکی از مهمترین دلایل موفقیت پروتکل لنز را میتونیم اعتبار پروژه آوه و استنی کالچف در دنیای ارزهای دیجیتال بدونیم.

هدف از ایجاد پروتکل لنز چیست؟

حالا که میدونین پروتکل Lens چیست؟ بهتره کمی هم در مورد دلایل و اهداف بوجود آمدن آن صحبت کنیم. همونطور که میدونید شبکه های اجتماعی فعلی بر روی شبکه وب 2 ایجاد شدن و به همین دلیل با محدودیت ها و مشکلاتی روبرو هستن.

 وب 3 (Web 3.0) با هدف از بین بردن این محدودیت ها و ایجاد فضایی غیر متمرکز در بستر وب ایجاد شد. به کمک وب 3 هیچ نهاد، دولت، حکومت و یا فرد خاصی نمیتونه دسترسی به اطلاعات را محدود کنه. پروتکل لنز هم با استفاده از همین بستر بوجود آمده.

به کمک این پروتکل، تولید کننده های محتوا احساس مالکیت بیشتری را پیا میکنن و دیگه خبری از کپی شدن پروژه های آن ها نیست. از طرفی امکان کسب درآمد هم برای آن ها فراهم شده که یک مزیت بسیار بزرگ محسوب میشه. با این تفاسیر شاید شما هم علاقه مند به ساخت یک پروفایل کاربری در این بستر باشین؛ اما چطور میتوان در پروتکل لنز (Lens) عضو شد؟

عضویت در پروتکل لنز (Lens)

برای اینکه بتونین به عنوان عضوی از پلتفرم لنز فعالیت داشت باشین، مثل همه شبکه های اجتماعی به یک حساب کاربری احتیاج دارید. اما خبر بد اینه که در حال حاضر تنها نسخه بتا پروتکل لنز منتشر شده و به همین دلیل، همه علاقه مندان نمیتونن در این پروتکل، حساب کاربری را برای خودشون ایجاد کنن.

در حال حاضر تنها افرادی که در لیست سفید (White List) قرار گرفته بودن، اجازه ساختن پروفایل در پروتکل لنز رو بدست آوردن. البته آن دسته از سرمایه گذارانی که یکی از توکن های NFT مجموعه Zerion رو خریداری کردن هم، توانایی ایجاد پروفایل در این پروتکل را دارند.

برای اینکه ببینید واجد شرایط برای عضویت در پروتکل لنز هستین یا نه، میتونین به صفحه اول وب سایت این پروژه مراجعه کنین. در این صفحه گزینه ای به نام Claim Handle وجود داره که با کلیک کردن بر روی آن میتونین نتیجه رو مورد بررسی قرار بدین.

البته تیم لنز اخیرا گفته که در حال آماده سازی شرایط برای فعالیت و عضویت تمامی افراد در این پروتکل هستن. پیشنهاد میکنیم که برای اطلاع از آخرین اخبار مربوط به دسترسی عمومی به پروتکل لنز حتما صفحات این پروژه در شبکه های اجتماعی رو دنبال کنید.

بررسی عملکرد پروتکل لنز

در ادامه مقاله پروتکل لنز چیست؟ قصد داریم که کمی هم از نظر فنی این پروژه را مورد بررسی قرار بدیم. برای این منظور در این بخش بررسی میکنیم که پروتکل لنز چطور کار میکنه؟

به طور کلی هر اقدامی که بر روی پروتکل لنز انجام بدین، به صورت یک توکن NFT ذخیره میشه. مثلا با دنبال کردن حساب کاربری دوستان خودتون، یک توکن غیر مثلی بوجود میاد که به کمک آن این عمل، اثبات میشه. یا مثلا زمانی که رد این پروتکل عضو میشید و حساب کاربری خودتون رو بوجود میارید، یک توکن NFT که از استاندارد ERC 721 پشتیبانی میکنه، به شما اعطا میشه. (به این توکن، Profile NFT میگن)

به عبارت دیگه، تمامی کامنت ها، لایک ها، محتواهای به اشتراک گذاشته شده، پیام ها و. . . به صورت یک توکن NFT بر روی این پروژه ذخیره میشن. به این ترتیب افرادی که یک توکن Profile NFT رو در اختیار دارن، میتونن تمامی فعالیت های خودشون رو مشاهده و مدیریت کنن. همچنین مالکیت این فعالیت ها نیز به آن ها داده میشه.

پروفایل در پروتکل لنز به عنوان کیف پول هر کاربر در نظر گرفته میشه و به همین دلیل برای ایجاد پروفایل بر روی این پلتفرم، باید ولت دیجیتالی خودتون را به پروتکل لنز متصل کنین. البته برای این منظور احتمالا شما هم باید مثل میلیون ها علاقه مند دیگه، منتظر اعلام زمان عضویت عمومی در پروتکل لنز باشید.

اجزای پروتکل Lens کدامند؟

در ادامه مقاله پروتکل لنز چیست؟ قصد داریم در مورد ویژگی ها و اجزای مختلف این پلتفرم گفتگو کنیم. همونطور که گفتیم درآمدزایی از این پلتفرم به شکل های مختلفی امکان پذیر است. به طور کلی مهمترین اجزای پروتکل لنز عبارتند از:

• پروفایل یا Profile

پروفایل به کاربرها اجازه میده که مالکیت و کنترل کامل محتوای خودشون رو در اختیار بگیرن. هر پروفایل همونطور که قبل تر هم گفتیم به کمک یک توکن NFT کاملا انحصاری که Profile NFT نامیده میشه، و با استفاده از پسوند .lens بوجود میاد. البته این نکته را هم در نظر بگیرید که یک کیف پول ارز دیجیتال، میتونه چندین پروفایل ایجاد و Profile NFT آن ها را ذخیره کنه.

• دنبال کردن یا Follow

زمانی که در پروتکل لنز، پروفایل کاربر دیگه ای را دنبال کنین، یک توکن غیر مثلی به نام Follow NFT ایجاد میشه. یکی از کاربرد هایی که احتمالا در آینده برای این توکن ها داشته باشن، رای گیری در انجمن ها و دادن حق رای به کاربرها است.

• انتشار محتوا یا Publication

انتشار محتوا در پروتکل لنز به سه صورت مختلف انجام می شود که عبارتند از: پست، کامنت و بازنشر محتوای دیگران. پست ها ممکن است به صورت نوشته، تصویر؛ ویدیو و هر محتوای دیگه یا باشه که بر روی پروتکل های غیر متمرکز دیگه ای مثل IPFS و Arweave ذخیره میشن.

هر پستی که کاربر ها بر روی پروتکل لنز ایجاد کنن، به شکل مستقیم به پروفایل کاربری آن ها و Profile NFT فرستاده میشه. به این ترتیب کاربرها میتونن مالکیت تمامی محتوای خودشون رو با استفاده از پروفایل کاربری خود مدیریت کنن. توجه داشته باشین که پست ها و محتواهای به اشتراک گذاشته شده، خودشون به تنهایی توکن NFT نیستن.

• کامنت یا Comment

یکی دیگه از قابلیت هایی که در شبکه های اجتماعی ایجاد شده به وسیله لنز وجود داره، انتشار نظرات است. به کمک این قابلیت هر کاربر میتونن نظرات و دیدگاه های خودشون را در مورد یک محتوا با دیگران به اشتراک بزارن.

• باز نشر یا Mirror

این قابلیت به کاربرها اجازه میده که محتوای منتشر شده توسط بقیه افراد را به اشتراک بزارن. به کمک این ویژگی ممکن است که بخشی از درآمد یا سود حاصل از انتشار محتوا که به تولید کننده اصلی آن میرسد، به بازنشر کننده اختصاص پیدا کنه.

• جمع آوری یا Collect

یه کمک این قابلیت کاربرها میتونن ار محتواهای خودشون درآمد کسب کنن. برای این منظور خالقین آثار یا محتوا به ازای دسترسی دیگران به آن، از آن ها اشتراک دریافت میکنن. البته راه های دیگری به غیر از پولی کردن محتوا برای درآمد زایی اط این بستر وجود داره.

• پیام های خصوصی رمزنگاری شده یا Encrypted DMs

پروتکل لنز با استفاده از XMTP به کاربر ها اجازه میده که پیام های خصوصی خودشون را به صورت ایمن بین برنامه های مختلف پروتکل رد و بدل کنن. البته XMTP به عنوان یک پروتکل و شبکه ای اپن سورس است که برای تامین امنیت کافی در بستر فضای وب 3.0 مورد استفاده قرار میگیره.

بررسی نقشه راه Lens

طبق بررسی های سایت پروتکل لنز، چیزی به اسم نقشه راه پیدا نکردیم؛ اما با دنبال کردن شبکه های اجتماعی این پروتکل میتونین از ایردراپ های صورت گرفته و رویداد های پیش رو اطلاع پیدا کنین. این پروتکل در حال حاضر به عنوان یک پلتفرم چند امضایی در بستر وب 3.0 فعالیت داره ولی تیم توسعه دهنده لنز، برنامه هایی برای تغییر دادن آن به یک سازمان مستقل غیر متمرکز یا دائو را دارند.

در صورتی که سیستم DAO برای این پروتکل بوجود بیاد، کاربرها امکان شرکت در تصمیم گیری های این پروتکل را بدست میارن. البته در راستای این هدف، KoruDAO به عنوان اولین حساب کاربری با کنترل دائو بر روی پروتکل لنز ایجاد شده.

برنامه های پروتکل لنز

حالا که میدونید پروتکل لنز چیست؟ و اطلاعات کافی را در مورد این پروتکل بدست آوردید، بهتره کمی هم در مورد برنامه ها و شبکه های اجتماعی مختلفی که تا به امروز با کمک این پروتکل بوجود امدن رو مورد بررسی قرار بدیم. توجه داشته باشید که برای استفاده از این برنامه ها لازم است که کیف پول خودتون رو به شبکه لنز متصل کنین و یک پروفایل در این شبکه داشته باشید.

• Lensfrens
• Phaver
• Lenster
• Butterfly
• Lenstube
• Dumpling
• Orb
• Rememe
• Lensta

بسیاری از این پلتفرم ها میتونن در آینده ای نه چندان دور به عنوان یک جایگزین مناسب برای شبکه های اجتماعی امروزی باشد.

 همچنین باید این نکته را هم ذکر کنیم که، به جز موارد بالا تعداد بسیار بیشتری شبکه اجتماعی و سایت بر روی بستر Web 3.0 با استفاده از پروتکل لنز ایجاد شدن که میتونین با مراجعه به سایت اصلی این پلتفرم، اطلاعات بیشتری را در مورد آن ها کسب کنید.

جمع بندی و نتیجه

پروتکل لنز در به عنوان یک نمونه بسیار موفق از بستر وب 3 است که تونسته در مدت زمان کوتاهی که از فعالیتش میگذره، توجه افراد زیادی رو به خودش جلب کنه. به همین منظور در این مقاله سعی کردیم بهتون شرح بدیم که پروتکل لنز (Lens) چیست؟ امیدواریم که با کمک این مطلب تونسته باشیم پتانسیل بالا و گنج نهانی که در این پروژه وجود داره رو به شما هم نشان دهیم.

پروتکل لنز برای تمامی افرادی که وقت زیادی را شبکه های اجتماعی میگذرونن خصوصا تولید کنندگان محتوا، یک پلتفرم بسیار کاربردی خواهد بود. این پروتکل به نحوی ایجاد شده که تمامی کاربران بتونن با توجه به فعالیت خود، درآمد مناسبی را کسب کنند.